Ο ρόλος της μουσικής στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση: κριτική επισκόπηση προγραμμάτων πρόληψης και εφαρμογή ενός μουσικοπαιδαγωγικού προγράμματος βασισμένου στο μουσικό βίντεο

PDF (ελληνικά)
Опубликован: Mai 26, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/ppej.30579
Ζωή Διονυσίου
Ιόνιο Πανεπιστήμιο
https://orcid.org/0000-0001-6258-4900
Βασιλική Μαρία Κατσέλη
Ιόνιο Πανεπιστήμιο
https://orcid.org/0000-0001-7692-3184
Αλεξάνδρα Κυριάκου
Ιόνιο Πανεπιστήμιο
https://orcid.org/0000-0003-0078-0564
Аннотация

Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός πρωτότυπου μουσικού εκπαιδευτικού προγράμματος για την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο πρώτο μέρος γίνεται μία επισκόπηση προγραμμάτων ενημέρωσης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες χώρες και διερευνώνται τρόποι με τους οποίους οι τέχνες και ιδιαίτερα η μουσική μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη του προβλήματος. Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα που προέκυψαν μέσα από τις σχετικές έρευνες, διαμορφώθηκε ένα μουσικοπαιδαγωγικό πρόγραμμα αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που πραγματοποιήθηκε σε ομάδα μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το δείγμα της έρευνας ήταν μία ομάδα επτά μαθητών της Γ΄ τάξης γυμνασίου ενός σχολείου της περιφέρειας των Ιονίων Νήσων. Όλοι οι μαθητές συμμετείχαν εθελοντικά με τη συγκατάθεση των γονέων/κηδεμόνων τους. Το πρόγραμμα διάρκειας έξι εβδομάδων υλοποιήθηκε διαδικτυακά, λόγω των περιοριστικών μέτρων κατά τη διάρκεια της πανδημίας (Covid-19). Στόχος του ήταν να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές σε σχέση με τον σχολικό εκφοβισμό. Το μουσικό βίντεο χρησιμοποιήθηκε ως κύριο εκπαιδευτικό εργαλείο για τη διαμόρφωση των μαθημάτων. Οι συζητήσεις πριν και μετά την προβολή των μουσικών βίντεο καταγράφηκαν και αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι μαθητές κατανόησαν το φαινόμενο του εκφοβισμού και τις πιθανές διαστάσεις του, σχολίασαν συμπεριφορές και χαρακτηριστικά του φαινομένου και βρήκαν πιθανές λύσεις διαχείρισης περιστατικών εκφοβισμού. Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα με κεντρικό άξονα το μουσικό βίντεο αναδεικνύει την ανάγκη προώθησης της ελεύθερης έκφρασης των μαθητών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέσα από οικεία σε αυτούς οπτικοακουστικά μέσα με στόχο τη μείωση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού.

Article Details
  • Раздел
  • Άρθρα
Лицензия Creative Commons

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-ShareAlike» («Атрибуция — Некоммерческое использование — На тех же условиях») 4.0 Всемирная.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Скачивания
Данные скачивания пока недоступны.
Биографии авторов
Ζωή Διονυσίου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Η Ζωή Διονυσίου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μουσικής Παιδαγωγικής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Είναι Διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μουσική Παιδαγωγική» στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ακαδημαϊκή Υπεύθυνη της Θερινής Ακαδημίας στη Μουσική Παιδαγωγική και του επιμορφωτικού προγράμματος «Μουσική Αγωγή στην Προσχολική Ηλικία» του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης του Ιονίου Πανεπιστημίου. Παράλληλα με την ακαδημαϊκή διδασκαλία συντονίζει μια σειρά μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων του Ιονίου Πανεπιστημίου στην κοινότητα. Τα κυριότερα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλπαραδοσιακής μουσικής, κλπ. Είναι συν-επιμελήτρια του επιστημονικού περιοδικού Μουσικοπαιδαγωγικά (της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση, Ε.Ε.Μ.Ε.). Είναι συνσυγγραφέας δύο βιβλίων, επιμελήτρια πέντε συλλογικών τόμων και πρακτικών συνεδρίων. Έχει επιμεληθεί δύο Ψηφιακά Αποθετήρια – ψηφιακές υπηρεσίες μουσικοπαιδαγωγικού περιεχομένου (Ευτέρπη, Τραγουδώντας ελληνικά) και έχει δημοσιεύσει περισσότερα από πενήντα άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων. Από το 2012 συντονίζει την ομάδα μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων «Ανέβα μήλο - Κατέβα ρόδι», η οποία ερευνά και αξιοποιεί λαογραφικό και εθνομουσικολογικό υλικό σε παραστάσεις μουσικοπαιδαγωγικού προσανατολισμού.

Βασιλική Μαρία Κατσέλη, Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Η Βασιλική Μαρία Κατσέλη είναι απόφοιτη του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου στην κατεύθυνση Μουσικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας της Μουσικής. Έχει διδάξει στο «Πρόγραμμα Μουσικής Αγωγής για Βρέφη και Νήπια» του Ιονίου Πανεπιστημίου (2018-2019). Σπούδασε πιάνο και ανώτερα θεωρητικά στο Ωδείο Άρτας και φοίτησε στο Universität für Musik und darstellende Kunst της Βιέννης (Department of Music and Movement Education/Rhythmics and Music Physiology) στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus (2019-2020). Πραγματοποίησε πρακτική άσκηση στο Ινστιτούτο Έρευνας Μουσικής και Ακουστικής - Κέντρο Μουσικής Τεκμηρίωσης (2020). Υπήρξε μέλος της Ομάδας Μουσικοπαιδαγωγικών Δράσεων του Ιονίου Πανεπιστημίου «Ανέβα μήλο – Κατέβα ρόδι» (2017-2021) και της Ομάδας Μουσικής στην Κοινότητα με δράσεις στο Σωφρονιστικό Ίδρυμα της Κέρκυρας (2019-2020). Σήμερα, εργάζεται ως καθηγήτρια πιάνου και θεωρητικών σε παιδιά δημοτικού και πραγματοποιεί το μεταπτυχιακό της με τίτλο Special Education στο Frederick University της Κύπρου.

Αλεξάνδρα Κυριάκου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Η Αλεξάνδρα Κυριάκου έχει αποφοιτήσει από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Μουσικών Σπουδών στην κατεύθυνση «Παιδαγωγική και Ψυχολογία της Μουσικής». Έχει εμπειρία στην μουσικοκινητική αγωγή σε βρέφη και νήπια ηλικίας 1-6 ετών από το «Πρόγραμμα Μουσικής Αγωγής για Βρέφη και Νήπια» του Ιονίου Πανεπιστημίου. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια όπως είναι: το Συνέδριο της Ε.Ε.Μ.Ε. (2018), η Επιστημονική Ημερίδα του συλλόγου Για τα παιδιάς μας «Το Πέρασμα στην Εφηβεία για τον γονέα, τον γιατρό, τον θεραπευτή, τον Εκπαιδευτικό και τον έφηβο». Επίσης είναι πρώην μέλος της Μουσικοπαιδαγωγικής Ομάδας του Ιονίου Πανεπιστημίου «Ανέβα Μήλο-Κατέβα Ρόδι» έχοντας συμμετάσχει σε μία μεγάλη γκάμα παραστάσεων μέσω αυτής.

Библиографические ссылки
Ahtola, A., Haataja, A., Kärnä, A., Poskiparta, E., & Salmivalli, C. (2012). For children only? Effects of the KiVa antibullying program on teachers. Teaching and Teacher Education, 28(6), 851-859. doi: https://doi.org/10.1016/j.tate.2012.03.006
Αλεξόπουλος, Ευ., & Κόκκινος Κ. Μ. (2018). Εθνο-πολιτισμική προέλευση και εκφοβισμός/θυματοποίηση σε έφηβους μαθητές. Προσχολική & Σχολική Εκπαίδευση, 6(2), 119-143.
Andreou, E., & Bonoti, F. (2010). Children’s bullying experiences expressed through drawings and self-reports. School Psychology International, 31(2), 164-177. doi: https://doi.org/10.1177/0143034309352421
Baiden, P., & Tadeo, S. K. (2019). Examining the association between bullying victimization and prescription drug misuse among adolescents in the United States. Journal of Affective Disorders, 259, 317-324. doi: https://doi.org/10.1016/j.jad.2019.08.063
Bakagiannis, S., & Tarrant, M. (2006). Can music bring people together? Effects of shared musical preference on intergroup bias in adolescence. Scandinavian Journal of Psychology, 47(2), 129-136. doi: https://doi.org/10.1111/j.1467-9450.2006.00500.x
Barret, M.S., & Baker, J. S. (2012). Developing learning identities in and through music: A case study of the outcomes of a music programme in an Australian juvenile detention centre. International Journal of Music Education, 30(3), 244-259. doi: https://doi.org/10.1177/0255761411433721
Bauman, S., & Yoon, J. (2014). Teachers: A Critical but overlooked component of bullying. Prevention and intervention. Theory Into Practice, 53(4), 308-314. doi: https://doi.org/10.1080/00405841.2014.947226
Georgiou, St. & Stavrinides, P. (2013). Parenting at home and bullying at school. Social Psychology of Education, 16(2), 165-179. doi: https://doi.org/10.1007/s11218-012-9209-z
Γεωργίου, Σ., & Φουσιανή, Κ. (2020). Ατομικισμός – Συλλογικότητα και σχολικός εκφοβισμός. Ψυχολογία, 21(1), 76–88. doi: https://doi.org/10.12681/psy_hps.23262
Cayari, C. (2014). Using informal education through music video creation. General Music Today, 27(3), 17–22. doi: https://doi.org/10.1177/1048371313492537
Clark, S. S., & Giacomantonio, S. G. (2013). Music preferences and empathy: Toward predicting prosocial behavior. Psychomusicology: Music, Mind, and Brain, 23(3), 177–186. doi:https://doi.org/10.1037/a0034882
Cleary, S. D. (2000). Adolescent victimization and associated suicidal and violent behaviors. Adolescence, 35(140), 671-682.
Cook, N. (1998). Analyzing Music Multimedia. Clarendon Press.
Cruse, E. (2007). Using educational video in the classroom: Theory, research and practice. http://www.safarimontage.com/pdfs/training/UsingEducationalVideoInTheClassroom.pdf
Epelde-Larrañaga, A. E., Oñederra-Ramírez, J. A., & Estrada-Vidal, L. I. (2020). Music as a resource against bullying and cyberbullying: Intervention in two centers in Spain. Sustainability, 12(5), 2057. doi: https://doi.org/10.3390/su12052057
Estrada-Vidal, L. I., Epelde-Larrañaga, A., & Chacón-Borrego, F. (2022) Predictive model of the factors involved in cyberbullying of adolescent victims. Frontiers in Psychology, 12. doi: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.798926
Feshbach, N. D. (1987). Parental empathy and child adjustment/maladjustment. In N. Eisenberg & J. Strayer (Eds.), Empathy and its development (pp. 271–291). Cambridge University Press.
Freedman, K. (2003). Teaching visual culture: Curriculum, aesthetics, and the social life of art. Teachers College Press.
Garandeau, C. F., Laninga-Wijnen, L., & Salmivalli, C. (2021). Effects of the KiVa anti-Bullying program on affective and cognitive empathy in children and adolescents. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 51(4), 515-529. doi: https://doi.org/10.1080/15374416.2020.1846541
Gini, G., Albiero, P., Benelli, B., & Altoè, G. (2007). Does empathy predict adolescents’ bullying and defending behavior? Aggressive Behavior, 33(5), 467–476. doi: https://doi.org/10.1002/ab.20204
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence. Bantam Books.
Goodwin, A. (1993). Dancing in the distraction factory. Routledge.
Gude, O. (2007). Principles of possibility: Considerations for a 21st-century art & culture curriculum. Art Education, 60(1), 6–17. doi: https://doi.org/10.1080/00043125.2007.11651621
Hallam, S. (2010). The power of music: Its impact on the intellectual, social and personal development of children and young people. International Journal of Music Education 28(3), 269–289. doi: https://doi.org/10.1177/0255761410370658
Haner, D., Pepler, D., Cummings, J., & Rubin-Vaughan, A. (2010). The role of arts-based curricula in bullying prevention: Elijah's kite - a children's opera. Canadian Journal of School Psychology, 25(1), 55–69. doi: https://doi.org/10.1177/0829573509349031
Hargreaves, D. J., Macdonald, R. A. R., & Miell, D. (2002). Musical identities. Oxford University
Press.
Hasio, C., & Chen, W. (2018). Interpreting visual semiotics with the music video “Man in the Mirror” in art education. Art Education, 71(3), 45–50. doi: https://doi.org/10.1080/00043125.2018.1437994
Hervey, L., & Kornblum, R. (2006). An evaluation of Kornblum’s body-based violence prevention curriculum for children. Arts in Psychotherapy, 33(2), 113-129. doi: https://doi.org/10.1016/j.aip.2005.08.001
Ίσαρη, Φ., & Πουρκός, Μ. (2015). Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας: Εφαρμογές στην ψυχολογία και στην εκπαίδευση. Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.
Jefferson, G. (2004). Glossary of transcript symbols with an introduction. In G. H. Lerner (Ed.), Conversation Analysis: Studies from the first generation (pp. 13-31). John Benjamins.
Jolliffe, D., & Farrington, D. P. (2006). Examining the relationship between low empathy and bullying. Aggressive Behavior, 32(6), 540-550. doi: https://doi.org/10.1002/ab.20154
Kalandyk-Gallagher, J. (2020). Bullying in schools and the role of music in creating positive change. In A. Creech (Ed.), Proceedings of the International Society for Music Education 34th World Conference on Music Education (pp. 192-199). International Society for Music Education (ISME).
Κάπαρη, K. (2014). Σχολικός εκφοβισμός και θυματοποίηση στο γυμνάσιο: Ο ρόλος των εξωγενών και των ενδογενών χαρακτηριστικών του σχολείου στο πλαίσιο της οικοσυστημικής προσέγγισης (Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή). Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών. https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/36226
Kisiel, C., Blaustein, M., Spinazzola, J., Schmidt, C. S., Zucker, M., & Van der Kolk, B. (2006). Evaluati Kisiel on of a theater-based youth violence prevention program for elementary school children. Journal of School Violence, 5(2), 19-36. doi: https://doi.org/10.1300/J202v05n02_03
Κοκκίδου, Μ. (2018). Μουσικό βίντεο, Οπτικοακουστική αφήγηση, εργαλεία ανάλυσης, και εκπαιδευτικές προσεγγίσεις. Fagottobooks.
Κοκκίδου, Μ., Τσαλίκη, Μ., & Αναστασιάδου, Ξ. (2017). Το μουσικό βίντεο στο μάθημα της μουσικής: Έρευνα δράσης. Μουσικοπαιδαγωγικά, 15, 7-22.
Koshland, L., & Wittaker, J. W. B. (2004). Peace through dance/movement: Evaluating a violence prevention program. American Journal of Dance Therapy, 26, 69-90. doi: https://doi.org/10.1007/s10465-004-0786-z
Krahe, B., & Bieneck, S., (2012). The effect of music-induced mood on aggressive affect, cognition, and behavior. Journal of Applied Social Psychology, 42(2), 271-290. doi: https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.2011.00887.x
Kress, G., & van Leeuwen, T. (2006). Reading images: The grammar of visual design (2nd ed.). Routledge.
Lang, J., & Yao, Y. (2018). Prevalence of non suicidal self-injury in Chinese middle school and high school students. Medicine, 97(42),12916, doi: 10.1097/MD.0000000000012916
Lee, S., Kim, C., & Kim, D. (2015). A meta-analysis of the effect of school-based anti-bullying programs. Journal of Child Health Care, 19(2), 136-153. doi: https://doi.org/10.1177/1367493513503581
Masten, A. S., Cutuli, J. J., Herbers, J. E., & Reed, M.-G. J. (2009). Resilience in development. In S. J. Lopez & C. R. Snyder (Eds.), Oxford handbook of positive psychology (pp. 117–131). Oxford University Press.
Myers, C. -A., & Cowie, H. (2017). Bullying at university: The social and legal contexts of cyberbullying among university students. Journal of Cross-Cultural Psychology, 48(8), 1172–1182. doi: https://doi.org/10.1177/0022022116684208
Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Blackwell.
Pepler, D., & Craig, W. (2014). PREVNet - Bullying prevention and intervention in the school environment : Factsheets and tools. PREVNet. https://www.prevnet.ca/resources/bullying-prevention-facts-and-tools-for-schools
Rabinowitch, T.-C., Cross, I., & Burnard, P. (2013). Long-term musical group interaction has a positive influence on empathy in children. Psychology of Music, 41(4), 484–498. doi: https://doi.org/10.1177/0305735612440609
Ran, H., Cai, L., He, X., Jiang, L., Wang, T., Yang, R., Xu, X., Lu, J., & Xiao, Y. (2020). Resilience mediates the association between school bullying victimization and self-harm in Chinese adolescents. Journal of affective disorders, 277, 115–120. doi: https://doi.org/10.1016/j.jad.2020.07.136
Rawlings, J. R., & Young, J. (2021). Relational aggression and youth empowerment within a high school instrumental music program. Psychology of Music, 49(5), 1102–1116. doi: https://doi.org/10.1177/0305735620923140
Rivara, F., & Menestrel, S. L. (Eds.). (2016). Preventing bullying through science, policy, and practice. National Academies Press.
Smith, P. K. (1997). Bullying in schools: The UK experience and the Sheffield anti-bullying project. The Irish Journal of Psychology, 18(2), 191–201. doi: https://doi.org/10.1080/03033910.1997.10558139
Τσίτσικα, Α. (2016). Εγχειρίδιο ENABLE-ΕΝΔΥΝΑΜΩΝΩ για μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς και διοργανωτές δράσεων. Ανακτήθηκε από: https://www.youth-life.gr/documents/enable/GR_Cyberbullying_booklet_88_pages.pdf
Ttofi, M. M., & Farrington, D. P. (2011). Effectiveness of school-based programs to reduce bullying: A systematic and meta-analytic review. Journal of Experimental Criminology, 7(1), 27-56. doi: https://doi.org/10.1007/s11292-010-9109-1
Vernallis, C. (2013). Unruly media. Oxford University Press.
UNESCO Institute for Statistics. (2018). New SDG 4 data on bullying. UNESCO. http://uis.unesco.org/en/news/new-sdg-4-data-bullying
Webb, M. (2007). Music analysis down the (You) tube? Exploring the potential of cross-media listening for the music classroom. British Journal of Music Education, 24(2), 147-164. doi: https://doi.org/10.1017/S0265051707007401
Williford, A., Boulton, A., Noland, B., Little, T. D., Kärnä, A., & Salmivalli, C. (2011). Effects of the KiVa anti-bullying program on adolescents’ depression, anxiety, and perception of peers. Journal of Abnormal Child Psychology, 40(2), 289–300. doi: https://doi.org/10.1007/s10802-011-9551-1
Wood, D., Bruner, J. S., & Ross, G. (1976). The role of tutoring in problem solving. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 17(2), 89-100. doi: https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.1976.tb00381.x
Ziv, N., & Dolev, E. (2013). The effect of background music on bullying: A pilot study. Children & Schools, 35(2), 82-90. doi: https://doi.org/10.1093/cs/cdt006