AN UNUSUAL TOURMALINE COMPOSITION FROM SITHONIA PENINSULA (NORTHERN GREECE)
Δημοσιευμένα:
Jan 1, 2007
Λέξεις-κλειδιά:
Τουρμαλίνης κρυσταλλοχημεία ακραία μέλη ουβίτης-φερουβίτης ποβονδραΐτης πηγματίτης Σιθωνία Ελλάδα
Περίληψη
Η ποικιλία και το εύρος των υποκαταστάσεων που παρουσιάζονται στην ομάδα του τουρμαλίνη, κυρίως στις θέσεις Ζ, Υ και Χ, καθιστά δυνατό τον προσδιορισμό ενός σημαντικού αριθμού πραγματικών και υποθετικών ακραίων μελών. Βέβαια σε μερικές περιπτώσεις αυτό δεν είναι τόσο εύκολο. Ωστόσο, ο προσδιορισμός της % χημικής σύστασης του βοηθά στον καθορισμό παραμέτρων που σχετίζονται με το περιβάλλον γέννεσής του. Σε αυτή την εργασία παρατίθεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για τον προσδιορισμό των συστατικών μιας σύνθετης μορφής τουρμαλίνη που απαντά στη χερσόνησο της Σιθωνίας. Ο τουρμαλίνης αυτός, που έχει υπιδιόμορφο ή πιο συχνά αλλοτριόμορφο σχήμα, εντοπίστηκε να γεμίζει με πλήθος μικρών κρυστάλλων του παράλληλες μικρο-διακλάσεις στον χαλαζιακό πυρήνα πηγματιτικής φλέβας. Η σύσταση του οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται μάλλον για μέλος ασυνήθους στερεού διαλύματος. Χαρακτηρίζεται από σημαντικό έλλειμμα ΑΙ ( ΑΙ < 6 apfu), υψηλές ποσότητες μαγνησίου και σιδήρου με Mg > Fe και Να που υπερτερεί στη θέση Χ. Με βάση τη σύσταση και το χημισμό του κρυστάλλου, θεωρείται ότι το Mg και ο Fe σχετίζονται με μέλος της σειράς ουβίτη - φερουβίτη, ενώ ένα σημαντικό μέρος του ολικού σιδήρου σε τρισθενή μορφή δίνει ένα ποβονδραϊτικό συστατικό, σύμφωνα επίσης και με το Να στην θέση Χ. Αυτά τα δεδομένα, σε συνδυασμό με το θεωρητικό υπολογισμό του αθροίσματος των δεσμών σθένους που επιτρέπει τον προσδιορισμό της παρουσίας ανιόντων OH στη θέση W, μας ενισχύει την άποψη ότι ο τουρμαλίνης της Σιθωνίας ανήκει σε νέα ποικιλία με ονομασία νατρούχος ποβονδραϊτικός υδροξυλ- ουβίτης-φερουβίτης. Με βάση τη σύσταση, τη δομή και τις τάσεις ζώνωσης που παρουσιάζουν τα κύρια στοιχεία των θέσεων Υ και Χ, αυτός ο τουρμαλίνης μπορεί να θεωρηθεί ως μετα-μαγματικής γένεσης, πιθανά με τη συνδρομή υδροθερμικών ρευστών.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Aurisicchio, C., Bartolomei, A., Kyriakopoulos, K., & Magganas, A. (2007). AN UNUSUAL TOURMALINE COMPOSITION FROM SITHONIA PENINSULA (NORTHERN GREECE). Δελτίο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας, 40(2), 641–652. https://doi.org/10.12681/bgsg.16344
- Ενότητα
- Ορυκτολογία-Πετρολογία-Γεωχημεία-Οικονομική Γεωλογία
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.
Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς. Οι συγγραφείς μπορούν να: Μοιραστούν — αντιγράψουν και αναδιανέμουν το υλικό με κάθε μέσο και τρόπο, Προσαρμόσουν — αναμείξουν, τροποποιήσουν και δημιουργήσουν πάνω στο υλικό.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Aurisicchio, C, Ottolini, L., and Pezzotta, F., 1999. Electron- and ion-microprobe analyses and genetic inferences of tourmalines of the foitite-schorl solid solution, Elba Island (Italy), Eur. J. Mineral., 11, 217-225.
Brown, I.D., 1987. Recent Developments in the Bond Valence Model of Inorganic Bonding, Physics and Chemistry of Minerals, 15, 30-34.
Brown, I. D., and Wu, K.K., 1976. Empirical parameters for calculating cation-oxygen bond valences, Acta Cryst., Β 32, 1957-1959.
Christofides, G., D'Amico, C, Del Moro, Α., Eleftheriadis, G., and Kyriakopoulos, C, 1990. Rb/Sr geochronology and geochemical characters of the Sithonia plutonic complex (Greece), Eur. J. Mineral, 2, 79-87.
Erti, Α., Hughes, J.M., Prowatke, S., Ludwig, T., Pinnelli, S.R. Prasad, Brandstatter, F., Korner, W., Schuster, R., Pertlik, F., and Marschall, H., 2006. Tetrahedrally coordinated boron in tourmalines from the liddicoatite-elbaite series from Madagascar: Structure, chemistry, and infrared spectroscopic studies, Am. Min., 91, 1847-1856.
Farmer, C.B., and Halls, C, 1993. Paragenetic evolution of cassiterite-bearing lodes at South Crofty Mine, Cornwall, UK. In Y.T. Maurice (ed.), Proc. of the Eighth Quadriennal IOAGOD Symposium, Ottawa, Canada, Aug. 12-18, 1990. E. Schweizerbart'sehe Verlagsbuchhandlung, Stuttgart, 365-381.
Fieremans, M., and De Paepe, P.D., 1982. Genesis of tourmalinites from Belgium: petrographical and chemical evidence, Mineralogical Magazine, 46, 95-102.
Foit, F.F., Jr., and Rosenberg, P.E., 1977. Coupled substitutions in the tourmaline group, Contributions, to Mineralogy and Petrology, 62, 109-127.
Foit, F.F., Jr., and Rosenberg, P.E., 1979. The structure of vanadium-bearing tourmaline and its implications regarding tourmaline solid solutions, Am. Mineral., 64, 788-798.
Frietsch, R., Tuisku, P., Martinsson O., and Perdahl, J.A., 1997. Early Proterozoic Cu-(Au) and Fe ore deposits associated with regional Na-Cl metasomatism in northern Fennoscandia, Ore, Geology Reviews, 12, 1-34.
Grice, J.D., and Ercit, T.S., 1993. Ordering of Fe and Mg in the tourmaline crystal structure: The correct formula, Neues Jahrbuch Miner. Abh., 165(3), 245-266.
Grice, J.D., Ercit, T.S., and Hawthorne, F.C., 1993. Povondraite, a redefinition of the tourmaline ferridravite, Am. Mineral., 78, 433-436.
Hawthorne, F.C., 1996. Structural mechanisms for light-element variations in tourmaline, The Canadian Mineralogist, 34, 123-132.
Hawthorne, F.C., and Henry, D.J., 1999. Classification of the minerals of the tourmaline group, Eur. J. Mineral, 11, 201-215.
Hawthorne, F.C., MacDonald, D.J., and Burns, P.C., 1993. Reassignment of cation site occupancies in tourmaline: ΑΙ-Mg disorder in the crystal structure of dravite, Am. Mineral, 78, 265-270.
Henry, D.J., and Dutrow, B.L., 1992. Tourmaline in a low grade clastic metasedimentary rocks: an example of the petrogenetic potential of tourmaline, Contrib. Mineral. Petrol, 112, 203-218.
Henry, D.J., and Dutrow, B.L., 1996. Metamorphic Tourmaline and its petrological applications. In E.S. Grew, and L.M. Anovitz (eds), Boron, Mineralogy, Petrology and Geochemistry. Mineral Soc. Am. Rev. Mineral, 33, 503-557.
Henry, D.J., and Guidotti, C.V., 1985. Tourmaline as a petrogenetic indicator mineral: an example from the staurolite-grade metapelites of NW Maine, Am. Mineral, 70, 1-15.
Henry, D.J., Kirkland, B.L., and Kirkland, D.W., 1999. Sector-zoned tourmaline from the cap rock of a salt dome, Eur. J. Mineral, 11, 263-280.
Jolliff, B.L., Papike, J.J., and Shearer, CK., 1986. Tourmaline as a recorder of pegmatite evolution: Bob Ingersoll pegmatite, Black Hills , South Dakota, Am. Min. 71,472-500.
Kassoli-Fournaraki, Α., 1990. Metabasic dikes in the southeastern part of the Chortiatis series (Northern Greece): petrology and P-T conditions of metamorphism. Schweiz, Mineral. Petrogr. Mitt., 70,437-447.
Kauffman, G., Kockel, F., and Mollat, H., 1976. Notes on the stratigraphie and paleogeographic position of the Svoula formation in the Innermost zones of the Hellenides (Northern Greece), Bull. Soc. Geol. France, 18, 225-230.
Kazachenko, V.T., Butsik, L.A., Sapin, V.l., Kitaev, I.V., Barinov, N.N., and Narnov , G.A., 1993. Vanadian-chromian tourmaline and vanadian muscovite in contact-metamorphosed carbonaceous rocks, Primorye, Russia, The Canadian Mineralogist, 31, Part.2, 347-356.
Keller, P., Roda Robles, E., Pesquera Perez, Α., and Fontan, F., 1999. Chemistry, paragenesis and significance of tourmaline in pegmatites of the Southern Tin Belt, central Namibia, Chemical Geology, 158, 203-225.
Kockel, F., Mollat, H., and Walter, H., 1977. Erläuterungen zur geologischen Karte der Chalkidiki und angrenzender Gebiete 1:100.000 (Nord Griechenland). Hannover.
London, D. (1999): Stability of tourmaline in peraluminous granite systems: the boron cycle from anatexis to hydrothermal aureoles, Eur. J. Mineral, 11, 253-262.
London, D., and Manning, D.A.C., 1995. Compositional variations and significance of tourmaline from south-west England, Econ. Geol., 90,495-519.
MacDonald, D.J., Hawthorne, F.C., and Grice, J.D., 1993. Foitite, n[Fe2+2 (Al,Fe3+)]Al6Si6Oi8(B03)3(OH)4, a new alkali-deficient tourmaline: Description and crystal structure, Am. Mineral., 78, 1299-1303.
Manning, D.A.C., 1982. Chemical and morphological variation in tourmalines from the Hub Kapong batholith of peninsular Thailand, Mineralogical Magazine, 45, 139-147.
Mattson, S.M., and Rossman, G.R., 1987. Fe2+-Fe3+ interactions in tourmaline, Phys. Chem. Minerals, 14, 163-171.
Mussallam, K., and Jung, D., 1986. Petrology and geotectonic significance of salic rocks preceding ophiolites in the eastern Vardar Zone, Greece, Tschermacks Min. Petr. Mitt., 35, 217-242.
Pezzotta, F., Hawthorne, F.C., Cooper, M.A., and Teerstra, D.K., 1996. Fibrous foitite from San Piero in Campo, Elba, Italy, The Canadian Mineralogist, 34, 741-744.
Pouchou, J.L., and Pichoir, F., 1984. A new model for quantitative analysis. I. Application to the analysis of homogeneous samples, ZÛ recherche Aérospatiale, 3, 13-38.
Pouchou, J.-L., and Pichoir, F., 1985. "PAP" cp(pZ) procedure for improved quantitative microanalysis, Microbeam Anal- 1985, San Francisco Press, San Francisco, California, 104-106.
Power, G.M., 1968. Chemical variation in tourmalines from south-west England, Mineralogical Magazine, 36, 1078-1089.
Schmetzer, K., and Bank, H, 1984.Crystal chemistry of tsilaisite (manganese tourmaline) from Zambia, TV. Jahr. Mineral. Mitt., 1984(2), 61-69.
Selway, J., 1999. PhD Thesis, University of Manitoba, Winnipeg, Manitoba, Canada
Selway, J.B., Cerny, P., and Hawthorne, F.C., 1998. Feruvite from lepidolite pegmatites at Red Cross Lake, Manitoba, The Canadian Mineralogist, 36, 433-439.
Shannon, R.D., 1976. Revised Effective Ionic Radii and Systematic Studies of Interatomic Distances in Halides and Chalcogenides, Acta Cryst., A32, 751-766.
Taylor, B.E., and Slack, J.F., 1984. Tourmalines from Appalachian-Caledonian massive sulfide deposits: textural, chemical and isotopie relationships, Econ. Geol, 79, 1703-1726.
Trumbull, R.B., and Chaussidon, M., 1999. Chemical and boron isotopie composition of magmatic and hydrothermal tourmalines from the Sinceni granite-pegmatite system in Swaziland, Chemical Geology, 153, 125-137.
