Χορός και κοινωνική-συναισθηματική νοημοσύνη παιδιών και εφήβων

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 7, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.20870
Λέξεις-κλειδιά:
χορός κοινωνική-συναισθηματική νοημοσύνη παιδιά έφηβοι
Αγγελική Αντ. Γιατρά
ΕΚΠΑ
https://orcid.org/0000-0002-0371-7758
Φωτεινή Δ. Βενετσάνου
ΕΚΠΑ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΣΕΦΑΑ
https://orcid.org/0000-0003-3633-4398
Μαρία Ι. Κουτσούμπα
ΕΚΠΑ ΚΑΘΗΓΉΤΡΙΑ ΣΕΦΑΑ
Περίληψη

Η Κοινωνική Συναισθηματική Νοημοσύνη (ΚΣΝ) είναι μια πολυδιάστατη εννοιολογική κατασκευή θεμελιώδους σημασίας ειδικά για τις αναπτυξιακές ηλικίες και η αναγνώριση και ρύθμιση των συναισθημάτων του εαυτού και των άλλων, η αυτο-αντίληψη, η αυτοεκτίμηση, η ενσυναίσθηση, η ικανότητα επικοινωνίας και ειρηνικής επίλυσης διαφωνιών, αποτελούν μερικά από τα συστατικά της στοιχεία. Η ανάπτυξη της ΚΣΝ, ως παράγοντας προσωπικής και κοινωνικής ευημερίας, συμβαδίζει με τον γενικότερο σκοπό της εκπαίδευσης για ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών ικανοτήτων των μαθητών. Από την άλλη, η τέχνη και οι μορφές της αποτελούν ένα σημαντικό μέσο για την ανάπτυξη αυτού του τύπου ευφυίας. Ειδικότερα, ο χορός αποτελεί μορφή τέχνης η οποία αφορά το σώμα αλλά και το πνεύμα και ενυπάρχει ως γνωστικό αντικείμενο της Φυσικής Αγωγής σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, στοχεύοντας στην ανάπτυξη του παιδιού τόσο σε σωματικό-κινητικό όσο και σε ψυχο-κοινωνικό επίπεδο. Σε αυτή τη βάση, σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η μελέτη του ρόλου του χορού στη διαμόρφωση και ανάπτυξη στοιχείων της ΚΣΝ σε παιδιά και εφήβους, μέσα από την ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας. Για τον σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική αναζήτηση στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Google Scholar, Eric και ScienceDirect, χρησιμοποιώντας λέξεις-κλειδιά που αφορούσαν τον χορό, την ΚΣΝ και συστατικά στοιχεία της, τα παιδιά και τους εφήβους, καθώς και συνδυασμούς αυτών, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Από την αναζήτηση αναδείχθηκαν πενήντα έρευνες που αφορούσαν την ανάπτυξη της ΚΣΝ ή κάποιου στοιχείου της, μέσα από τη συμμετοχή στη χορευτική διαδικασία. Μεταξύ αυτών, επιλέχθηκαν είκοσι δύο μελέτες (άρθρα και μεταπτυχιακές/διδακτορικές διατριβές), οι οποίες πληρούσαν τα κριτήρια που τέθηκαν. Από τη μελέτη των ερευνών αυτών έγινε φανερή η θετική σχέση του χορού με στοιχεία της ΚΣΝ σε παιδιά και εφήβους, αλλά και η ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης ενδεχόμενης σύνδεσης μεταξύ παραγόντων όπως η διάρκεια της παρέμβασης, η μέθοδος διδασκαλίας του χορού, η ηλικία των συμμετεχόντων και των επιμέρους στοιχείων της Κοινωνικής Συναισθηματικής Νοημοσύνης..

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Αγγελική Αντ. Γιατρά, ΕΚΠΑ

καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

καθηγήτρια χορού, πτυχιούχος Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής Χορού.

MASTER of SCIENCE ΤΕΦΑΑ ΑΘΗΝΩΝ

Tutor Licentiate ISTD on modern theatre, imperial ballet faculties

Αναφορές
Aikat, R. (2015). The successes and challenges of implementing dance education into elementary classrooms. (Master thesis). Ontario Institute for Studies in Education. University of Toronto, Canada.
Bar-On, R. (1997). The Emotional Quotient Inventory (EQ-i): Technical manual. Toronto, Canada: Multi-Health Systems.
Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social intelligence (ESI). Psicothema, 18, 13-25.
Βενετσάνου, Φ. & Λεβέντης, Χρ. (2010). Ο ελληνικός παραδοσιακός χορός για παιδιά προσχολικής ηλικίας. 40 μαθήματα για την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών. Αθήνα: Αθλότυπο.
Brackett, M. A., & Katulak, N. A. (2007). Emotional intelligence in the classroom: Skill-based training for teachers and students. Applying emotional intelligence: A practitioner's guide, 1-27.
Carmeli, A., Yitzhak-Halevy, M., & Weisberg, J. (2009). The relationship between emotional intelligence and psychological wellbeing. Journal of Managerial Psychology, 24(1), 66-78. https://doi.org/10.1108/02683940910922546
Carter, C. S. (2004). Effects of formal dance training and education on student performance, perceived wellness, and self-concept in high school students (Doctoral dissertation). University of Florida, USA.
Catterall, J. S. (2002). Critical links: Learning in the arts and student social and academic development. Washington, DC: New Horizons for Learning.
Clark, S. J (2006). The relationship between fine arts participation and the emotional intelligence of fifth-grade elementary students. All Theses and Dissertations. 511. Department of Instructional Psychology and Technology Doctor of Philosophy.
Δανιά, Α., Κουτσούμπα, Μ., & Τυροβολά, Β. (2017). Προς μια παιδαγωγική του χορού στην εκπαίδευση μαθητών σχολικής ηλικίας. Choros International Dance Journal, 6, 85-99. Διαθέσιμο στο http://chorosjournal.com/docs/choros6/7_CHOROS_6_DANIA_KOUTSOUBA_TYROVOLA.pdf.
Deans, J. (2016). Thinking, feeling and relating: Young children learning through dance. Australasian Journal of Early Childhood, 41(3), 46-57. http://doi/10.1177/183693911604100307
Duberg, A., Möller, M., & Sunvisson, H. (2016). “I feel free”: Experiences of a dance intervention for adolescent girls with internalizing problems. International Journal of qualitative studies on health and well-being, 11(1), 31946. http:// doi: 10.3402/qhw.v11.31946
Fountzoulas, G., Koutsouba, M., & Nikolaki, E. (2018). Critical literacy and the multiliteracies of dance: A first approach. Journal of Educational and Social Research, 8(3), 69-78. http://doi: 10.2478/jesr-2018-0032. Διαθέσιμο στο http://www.mcser.org/journal/index.php/jesr/article/view/10318/9948.
Graham, S. F. (2008). Developing intellectual, social, and emotional literacy through dance education. Auckland University of Technology, New Zealand.
Hanna, J. L. (1987). To Dance is Human. A Theory of Nonverbal Communication. London: Τhe University of Chicago Press.
Hughes, M., Thompson, H. L., & Terrell, J. B. (2009). Handbook for developing emotional and social intelligence: Best practices, case studies, and strategies. San Francisco, CA: Pfeiffer An Imprint of Wiley.
Ιορδανίδου Μ. (2012). Η επίδραση ενός παρεμβατικού προγράμματος ελληνικών παραδοσιακών χορών σε ψυχοκοινωνικές μεταβλητές, που αφορούν παιδιά σχολικής ηλικίας, 7 ετών. (Mεταπτυχιακή Διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού. Τομέας Ανθρωπιστικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη.
Καρακώστα, Α., Γιαννοπούλου, Α., Μιξαφέντη, Α., & Καλανταρίδου, Δ. (χ.χ.). Συναισθηματική νοημοσύνη και περιβαλλοντική εκπαίδευση. «Ειδίκευση στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση». Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Προσχολικής Αγωγής, και Εκπαίδευσης, Τμήμα Βιολογίας, Θεσσαλονίκη.
Koshland, L., Wilson, J., & Wittaker, B. (2004). PEACE through dance/movement: Evaluating a violence prevention program. American Journal of Dance Therapy, 26(2), 69-90. https://doi.org/10.1007/s10465-004-0786-z
Κουτσούμπα, Μ. (2014). 'Χορεύοντας τις γνωστικές δεξιότητες': Ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων μέσα από τη διδασκαλία του χορού. Στο Α. Λιοναράκης (επιμ.), Καινοτόμες διδακτικές τεχνικές-Γραπτός επιστημονικός λόγος (σελ. 105-119). Αθήνα: Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΕΔΑΕ). Διαθέσιμο στο http://www.slideshare.net/antonislionarakis/ss-40580123.
Κουτσούμπα, Μ. (2004). H συμβολή της διδακτικής του ελληνικού παραδοσιακού χορού στη σύγχρονη ελληνική πολυπολιτισμική κοινωνία. Στο Ε. Αυδίκος, Ε. Λουτζάκη & Χ. Παπακώστας (επιμ.), Χορευτικά Ετερόκλητα (σελ. 213-226). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Λαθούρης, Α. Π. (2014). Συναισθηματική νοημοσύνη: μελέτη περίπτωσης φαρμακευτικής εταιρείας. (Μεταπτυχιακή Διατριβή), Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, Πειραιάς.
Λιγούτσικου, Ε., Κουτσούμπα, Μ., Κουστουράκης, Γ., & Λιοναράκης, Α. (2015). Η θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης ως κινητήριος δύναμη ενεργοποίησης και μαθησιακής εξέλιξης στην Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Στο Α. Λιοναράκης (επιμ.), Innovation and Research in Open & Distance Learning and in Information Communications Technology, Proceedings of the 8th International Conference on Open and Distance Learning (τόμος 1, μέρος Α, σελ. 43-57). Αθήνα: Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Διαθέσιμο στο http://eproceedings.epublishing.ekt.gr/index.php/openedu/article/view/16/8.
Lobo, Y. B. & Winsler, A. (2006). The effects of a creative dance and movement program on the social competence of head start preschoolers. Social Development, 15(3), 501-519. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2006.00353.x
Lykesas, G., Giosos, I., Theocharidou, O., Chatzopoulos, D., & Koutsouba, M. (2018). Τhe effect of a traditional dance program on health-related quality of life as perceived by primary school students. Journal of Education and Training Studies, 6(1), 97-104. https://doi.org/10.11114/jets.v6i1.2878
Λυκεσάς, Γ., Σίσκος, Β., & Ζαχαριάδου, Ζ., (2010). Η επίδραση ενός προγράμματος ελληνικών παραδοσιακών χορών στη βελτίωση του κλίματος της τάξης και στην ικανοποίηση μαθητών γυμνασίου από το μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Επιστήμη του Χορού, 5(IKEEART-2014-878), 18-36.
Λυραράκη, Μ. (2015). Συναισθηματική νοημοσύνη και αυτονομία στη μάθηση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. (Μεταπτυχιακή Διατριβή).Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών, Πάτρα.
Magos, K., & Tsouvala, M. (2011). Dancing with the “other”: An action research project in a children’s social care institution. Action Research in Education, 2(2), 62-70.
Masadis, G., Filippou, F., Derri, V., Mavridis, G., & Rokka, S. (2019). Traditional Dances as a Means of Teaching Social Skills to Elementary School Students. International Journal of Instruction, 12(1), 511-520.
Mavroveli, S., Petrides, K.V, Shove, C., & Whitehead, A. (2008). Investigation of the construct of trait emotional intelligence in children. European Child & Adolescent Psychiatry 17, 516–526.
http:// doi: 10.1007/s00787-008-0696-6
McLaughlin, E. M. (2011). The effects of creative movement activities in the preschool classroom and children's ability to move on children's social competence (Doctoral dissertation). University of Alabama, USA.
Moffitt, T. E., Arseneault, L., Belsky, D., Dickson, N., Hancox, R. J., Harrington, H., & Sears, M. R. (2011). A gradient of childhood self-control predicts health, wealth, and public safety. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(7), 2693-2698. https://doi.org/10.1073/pnas.1010076108
Μπεληγιάννη, Ε. (2006). Σύγκριση της επίδρασης δύο προσεγγίσεων διδασκαλίας χορού στην αυτο-αντίληψη μαθητών ΣΤ' τάξης δημοτικού σχολείου. (Μεταπτυχιακή Διατριβή), Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Δημοκρίτειου Παν/μίου Θράκης και του Παν/μιο Θεσσαλίας στην κατεύθυνση «Παιδαγωγική Δημιουργική Μάθηση», Κομοτηνή.
Mynaříková, L. (2012). Art-Based Program for Social and Emotional Development of Children. US-China Education Review 8, 720-726. ED536463
Νεοφύτου, Λ. & Κουτσελίνη, Μ. (χ.χ..). Συναισθηματική Νοημοσύνη: Επιστημολογικές Αμφισβητήσεις και Περιορισμοί. Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τμήμα Επιστημών της Αγωγής.
Νόμος 1566/1985-ΦΕΚ 167/Α/30-9-1985. Retrieved from: https10/5/2019 from: www.e-nomothesia.gr/kat-ekpaideuse/n-1566-1985.html
Ντάνης, Α. (2011). Δομή και Προγραμματισμός της σχολικής Φυσικής Αγωγής. Retrieved 10/5/2019 from http://users.sch.gr/adamantiaf/Post/danis_e_book.pdf.
Pahl, K. M., & Barrett, P. M. (2007). The Development of Social-emotional Competence in Preschool-aged Children: An Introduction to the Fun FRIENDS Program. Australian Journal of Guidance and Counselling, 17(1), 81-90. EJ1073093
Parker, J. D. A., Saklofske, D. H., Wood, L. M., & Collin, T. (2009). The role of emotional intelligence in education. In J. Parker, D. Saklofske & C. Stough, (Εds.), Assessing emotional intelligence (pp. 239-255). Boston: Springer.
Pavlidou, E., Sofianidou, A., Lokosi, A., & Kosmidou, E. (2018). Creative dance as a tool for developing preschoolers’ communicative skills and movement expression. European Psychomotricity Journal, 10, 3-15.
Payton, J. W., Wardlaw, D. M., Graczyk, P. A., Bloodworth, M. R., Tompsett, C. J., & Weissberg, R. P. (2000). Social and emotional learning: A framework for promoting mental health and reducing risk behavior in children and youth. Journal of school health, 70(5), 179-185.
Payton, J., Weissberg, R. P., Durlak, J. A., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., Schellinger, K. B., et al. (2008). The positive impact of Social and Emotional Learning for kindergarten to eighth-grade students: Findings from three scientific reviews. Technical Report. Chicago, IL: Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning (NJ1).
Περβολαράκη, Ι. Έ. (2012). Η βελτίωση της συναισθηματικής νοημοσύνης των φοιτητών μέσα από την παρακολούθηση σχετικών μαθημάτων: Αλήθεια ή Μύθος.(Μεταπτυχιακή Διατριβή), Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών. Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, Θεσσαλονίκη.
Pietraroia, R. (2011). The effects of dance education on the emotional intelligence of underserved students (Doctoral dissertation). University of Akron, Cleveland, USA.
Πλατσίδου, Μ. (2010). Η Συναισθηματική Νοημοσύνη. Θεωρητικά Μοντέλα, Τρόποι Μέτρησης και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση και στην Εργασία. Αθήνα: Gutenberg Ψυχολογία.
Puretz, S. L. (1973). A comparison of the effects of dance and physical education on the self-concept of selected disadvantaged girls. Retrieved 24/32019, from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED103405.pdf
Qualter, P., Whiteley, H. E., Hutchinson, J. M., & Pope, D. J. (2007). Supporting the development of emotional intelligence competencies to ease the transition from primary to high school. Educational Psychology in Practice, 23(1), 79-95. http://doi.org/10.1080/02667360601154584
Rustad, H. (2012). Dance in physical education: Experiences in dance as described by physical education student teachers. Nordic Journal of Dance, 3(1), 15-29.
Salgado- Pereira, N., & Marques-Pinto, A. (2017). Including educational dance in an after-school socio-emotional learning program significantly improves pupils’ self-management and relationship skills? A quasi experimental study. The Arts in Psychotherapy, 53, 36-43. http:// doi.org/10.1016/j.aip.2017.01.004
Smithrim, K. & Upitis, R. (2005). Learning through the arts: Lessons of engagement. Canadian Journal of Education 28(1&2), 109-127. http://doiQ10.2307/1602156
Soares, D. S. V., & Lucena, S. F. V. B. (2013). The contribution of dancing in the socio-emotional development of children at extracurricular activities in a Portuguese primary school. Journal of Music and Dance, 3(1), 6-11. http://doi:10.5897/JMD11.005
Theocharidou, O., Lykesas, G., Giossos, I., Chatzopoulos, D., & Koutsouba, M. (2018). The Positive Effects of a Combined Program of Creative Dance and BrainDance on Health-Related Ouality of Life as Perceived by Primary School Students. Physical Culture and Sport. Studies and Research, 79(1), 42-52.
Tsaousis, I., & Nikolaou, I. (2005). Exploring the relationship of emotional intelligence with physical and psychological health functioning. Stress and Health: Journal of the International Society for the Investigation of Stress, 21(2), 77-86. http://doi:10.1002/smi.1042
Τυροβολά, Β., & Κουτσούμπα, Μ. (2007). Εισαγωγικά, Στο J. Adshead, J. (ed.), Ανάλυση του χορού. Θεωρία και πράξη (σελ. 17-33). (επιμ. και μτφρ. ελληνικής έκδοσης Β. Τυροβολά & Μ. Κουτσούμπα). Αθήνα: Πασχαλίδης.
Von Rossberg-Gempton, E. I., (1999). "Creative dance": potentiality for enhancing psychomotor, cognitive, and social-affective functioning in seniors and young children. (Doctoral dissertation), Science: Biomedical Physiology and Kinesiology, Wilfrid Laurier University, Canada.
Voukelatou, G. (2019). The Contribution of Experiential Learning to the Development of Cognitive and Social Skills in Secondary Education: A Case Study. Education Sciences, 9(2), 127. EJ1220403
Walter, O., & Sat, E. (2013). Dance and its influence on emotional self-control and regulation and emotional intelligence abilities among early childhood-aged children. International Journal of Arts & Sciences, 6(4), 77. P3G53
Walter, A., & Ben Zvi, L. (2011). Dancing in a circle and in an open space and its influence on emotional regulation, self-control and the feeling of security during early childhood. Art Therapy: Research and Creation in Therapeutic Action 1(1):12-22.
Wrabel, S. L., Hamilton, L. S., Whitaker, A. A., & Grant, S. (2018). Investing in Evidence-Based Social and Emotional Learning. Companion Guide to" Social and Emotional Learning Interventions under the Every Student Succeeds Act: Evidence Review." Research Report. Retrieved 18/4/2019 from https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR2700/RR2739/RAND_RR2739.pdf
Χατζηχρήστου, Χ. (2004). Πρόγραμμα προαγωγής της ψυχικής υγείας και της μάθησης: Κοινωνική και συναισθηματική αγωγή στο σχολείο. Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο Σχολείο. Εκπαιδευτικό υλικό για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Αθήνα: Τυπωθήτω.