Παιδικό Ιχνογράφημα: Η έκφραση του άγχους και των συναισθημάτων στα σχέδια των παιδιών

Παιδικό ιχνογράφημα: Η έκφραση του άγχους και των συναισθημάτων στα σχέδια των παιδιών
Δημοσιευμένα: Aug 20, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/jret.33992
Αθηνά Μαρία Γαβριηλίδου
a:1:{s:5:"el_GR";s:18:"ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ";}
Σπυρίδων Κάμτσιος
Περίληψη

Σκοπός της μελέτης αποτελεί η διερεύνηση των εκφραστικών στρατηγικών που χρησιμοποιούν παιδιά 11 και 12 ετών, για να αποτυπώσουν σε ιχνογράφημα, το άγχος, τα θετικά και αρνητικά συναισθήματά τους. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 60 παιδιά Ε’ και Στ’ τάξης. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν τα παρακάτω ερωτηματολόγια: (1) State-Trait Anxiety Inventory for Children (STAI-C) και (2) Positive and Negative Affect Scales (PANAS). Παράλληλα ζητήθηκε από τα παιδιά να σχεδιάσουν μια ανθρώπινη φιγούρα σε μια συγκεκριμένη θυμική κατάσταση: (α) φιγούρα που δεν αισθάνεται κάποιο συναίσθημα, (β) φιγούρα που αισθάνεται άγχος, (γ) φιγούρα που βιώνει θετικά συναισθήματα και (δ) φιγούρα που βιώνει αρνητικά συναισθήματα. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν ότι οι συμμετέχοντες επέλεξαν συγκεκριμένες εκφραστικές στρατηγικές απεικόνισης των μελετώμενων συναισθημάτων. Περαιτέρω, εντοπίστηκε  η ύπαρξη σχέσης ανάμεσα στη βίωση των συναισθημάτων και στον τρόπο που τα παιδιά παρουσιάζουν το κάθε συναίσθημα στο σχέδιο τους. Τα αποτελέσματα της μελέτης συζητούνται στο πλαίσιο της σύγχρονης βιβλιογραφίας που αφορά στη μελέτη του παιδικού ιχνογραφήματος.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς που δημοσιεύουν σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους :

1. Οι συγγραφείς διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, χορηγώντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό «Επιστημονική Επετηρίδα του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων»  διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0, σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

2. Οι συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή του δημοσιευμένου στο περιοδικό έργου (π.χ. κατάθεση σε ένα ιδρυματικό αποθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την αναγνώριση της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό περιοδικό.

3. Στους συγγραφείς επιτρέπεται να δημοσιεύσουν την εργασία τους online (κατά προτίμηση σε ιδρυματικά αποθετήρια ή στην ιστοσελίδα τους) πριν και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας υποβολής, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγικές ανταλλαγές, όπως επίσης και παλαιότερες και ευρύτερες παραπομπές δημοσιευμένων εργασιών (The Effect of Open Access)

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αλεβίζος, Β. (2008). Άγχος. Ιατρικές και κοινωνικές διαστάσεις. Βήτα. Ιατρικές Εκδόσεις.
Berjot, S., & Gillet, N. (2011). Stress and coping with discrimination and stigmatization. Frontiers in Psychology, 2, 33. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2011.00033
Brechet, C., Baldy, R., & Picard, D. (2009). How does Sam feel?: Children’s labelling and drawing of basic emotions. British Journal of Developmental Psychology, 27(3), 587–606. https://doi.org/10.1348/026151008X345564
Broeren, S., Muris, P., Diamantopoulou, S., Baker, J. R. (2013). The course of childhood anxiety symptoms: developmental trajectories and child-related factors in normal children. Journal of Abnormal Child Psychology, 41(1), 81-95. https://doi.org/10.1007/s10802-012-9669-9
Burkitt, E. (2016). The effects of task explicitness to communicate on the expressiveness of children's drawings of different topics. Educational Psychology: An International Journal of Experimental Educational Psychology, 37(2), 219–236. https://doi.org/10.1080/01443410.2016.1150422
Cowen, A. (2018, May 9). How Many Different Kinds of Emotion are There? Frontiers. Young Minds, 6(15). https://doi.org/10.3389/frym.2018.00015
Δασκάλου, Β. & Συγκολλίτου, Ε. (2012). (Προσαρμογή και Επιμέλεια). In Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. Κλίμακα Θετικού και Αρνητικού Συναισθήματος (PANAS, Positive and Negative Affect Scales). Στο Α. Σταλίκας, Σ. Τριλίβα, & Π. Ρούσση (Επιμ. Έκδ.), Τα ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα (σελ. 750). Πεδίο.
https://doi.org/10.1186/s12888-020-2472-1
Daskalou, V., & Syngollitou, Ε. (2012). Η προσαρμογή της κλίμακας του θετικού και του αρνητικού συναισθήματος (PANAS, Watson, Clark & Tellegen, 1988) στον Ελληνικό πληθυσμό. Στο K. Hefferon & I. Boniwell (2019, Σ. Λεοντοπούλου Επιμ.). Θετική Ψυχολογία. Θεωρία, Έρευνα και Εφαρμογές. Gutenberg.
Díaz-García, A., González-Robles, A., Mor, S., Mira, A., Quero, S., García-Palacios, A., Baños, R. M., & Botella, C. (2020). Positive and Negative Affect Schedule (PANAS): psychometric properties of the online Spanish version in a clinical sample with emotional disorders. BMC psychiatry, 20(1), 56.
Dudd, J. W. (2015, April 13). A Conversation with the Psychologist Behind ‘Inside Out’. Retrieved from: Pacific Standard.
Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56(3), 218-226. https://doi.org/10.1037/0003-066X.56.3.218
Gloria, C.T., & Steinhardt, M. A. (2016). Relationships among positive emotions, coping, resilience and mental health. Stress and Health : Journal of the International Society for the Investigation of Stress, 32(2), 145–156. https://doi.org/10.1002/smi.2589
Gross, A. L., & Ballif, B. (1991). Children's understanding of emotion from facial expressions and situations: A review. Developmental Review, 11(4), 368–398. https://doi.org/10.1016/0273-2297(91)90019-K
Hadwin, J. A., Garner, M., & Perez-Olivas, G. (2006). The development of information processing biases in childhood anxiety: a review and exploration of its origins in parenting. Clinical psychology review, 26(7), 876–894. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2005.09.004
Han H. R. (2009). Measuring anxiety in children: a methodological review of the literature. Asian nursing research, 3(2), 49–62. https://doi.org/10.1016/S1976-1317(09)60016-5
Jolley, R.P., Fenn, K., & Jones, L. (2004). The Development of Children's Expressive Drawing. British Journal of Development Psychology, 22(4), 545-567. https://doi.org/10.1348/0261510042378236
Kάκουρος, Ε., & Μανιαδάκη, Κ. (2003). Ψυχοπαθολογία Παιδιών και Εφήβων - Αναπτυξιακή Προσέγγιση. Τυπωθήτω.
Keltner, D., & Ekman, P. (2015, July 3). The Science of ‘Inside Out’. Retrieved from: The New York Times.
Machover, K. (1949). Personality projection in the drawing of the human figure: A method of personality investigation. Charles C Thomas Publisher. https://doi.org/10.1037/11147-000
Muris, P., Van der Pennen, E., Sigmond, R., & Mayer, B. (2008). Symptoms of anxiety, depression, and aggression in non-clinical children: relationships with self-report and performance-based measures of attention and effortful control. Child psychiatry and human development, 39(4), 455–467. https://doi.org/10.1007/s10578-008-0101-1
Ostir, G. V., Markides, K. S., Black, S. A., & Goodwin, J. S. (2000). Emotional well-being predicts subsequent functional independence and survival. Journal of the American Geriatrics Society, 48(5), 473–478.
https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.2000.tb04991.x
Parsons, L. M. (1987). Imagined spatial transformation of one's body. Journal of Experimental Psychology: General, 116(2), 172–191.
https://doi.org/10.1037/0096-3445.116.2.172
Picard, D., & Gauthier, C. (2012). The development of expressive drawing abilities during childhood and into adolescence. Child Development Research, 2012. https://doi.org/10.1155/2012/925063
Picard, D., Brechet, C., & Baldy, R. (2007). Expressive strategies in drawing are related to age and topic. Journal of Nonverbal Behavior, 31(4), 243–257. https://doi.org/10.1007/s10919-007-0035-5
Psychountaki, M., Zervas, Y., Karteroliotis, K., & Spielberger, C. (2003). Reliability and validity of the Greek version of the STAIC. European Journal of Psychological Assessment, 19(2), 124-130. https://doi.org/10.1027/1015-5759.19.2.124
Spielberger, C. D., Gonzalez-Reigosa, F., Martinez-Urrutia, A., Natalicio, L. F., & Natalicio, D. S. (2017). The State-Trait Anxiety Inventory. Revista Interamericana De Psicología/Interamerican Journal of Psychology, 5, 3-4.
Spielberger, C. D., Edward, C. D., Lushene, R. E., Montouri, J. & Platzek, D. (1973). STAIC Preliminary Manual for the State-Trait Anxiety Inventory for Children (“How I Feel Questionnaire”). Consulting Psychological Press Inc.
Stallings, P., & March, J. S. (1995). Assessment. In J. S. March (Ed.), Anxiety disorders in children and adolescents (pp. 125–147). Guilford Press.
Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063–1070.
https://doi.org/10.1037/0022-3514.54.6.1063
Watson, D., Clark, L.A., & Carey, G. (1988). Positive and negative affectivity and their relation to anxiety and depressive disorders. Journal of Abnormal Psychology, 97(3), 346-353. https://doi.org/10.1037/0021-843X.97.3.346
Zsido, A. N., Teleki, S. A., Csokasi, K., Rozsa, S., & Bandi, S. A. (2020). Development of the short version of the spielberger state—trait anxiety inventory. Psychiatry research, 291, 113223. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113223
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)