Δημοσιονομική Διακυβέρνηση στην Ευρωζώνη: Από το Μάαστριχτ στην κρίση και πάλι πίσω;

PDF (English)
Δημοσιευμένα: Ιουλ 29, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/rp.23780
Δημήτρης Κατσίκας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη

Ο καθορισμός του βέλτιστου επιπέδου και των μέσων δημοσιονομικής διακυβέρνησης σε μια νομισματική ένωση κυρίαρχων κρατών δεν είναι εύκολο έργο. Μια νομισματική ένωση πρέπει να διαθέτει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δημοσιονομικής διακυβέρνησης, το οποίο θα επιτρέπει ευελιξία για την αντιμετώ-πιση ασύμμετρων σοκ στα διάφορα κράτη μέλη· θα αποθαρρύνει τη δημοσιονομική κακοδιαχείριση και θα ελαχιστοποιεί τις δευτερογενείς επιπτώσεις όταν αυτή συμβαίνει· θα παρέχει τα μέσα για αποτελεσματική δημοσιονομική διαχείριση κατά τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου και θα δημιουργεί τους απαραίτητους μηχανισμούς για την αντιμετώπιση ενός κοινού εξωτερικού σοκ. Η δημοσιονομική διακυβέρνηση που σχεδιάστηκε στο Μάαστριχτ ήταν ασύμμετρη και ελλιπής. Καθιέρωσε μια αποκεντρωμένη προσέγγιση «ατομικής ευθύνης», χωρίς αποτελε-σματικό μηχανισμό συμμόρφωσης και χωρίς μηχανισμούς στήριξης για περιόδους οικονομικών αναταράξεων. Οι αδυναμίες της, αποκαλύφθηκαν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και συνέβαλαν στην επιδείνωση της κρίσης στην Ευρωζώνη οδηγώντας σε μια δεύτερη κρίση χρέους και σε διπλή ύφεση. Η έλλειψη θεσμικών δικλείδων για την αντιμετώπιση της κρίσης μετέτρεψε τον χειρισμό της σε μια de facto πολιτική, και ως εκ τούτου, διακυβερνητική διαδικασία όπου οι πιστώτριες χώρες, βρισκόμενες σε μια εξαιρετικά πλεονεκτική διαπραγματευτική θέση, υπαγόρευσαν τόσο τους όρους των συμφωνιών διάσωσης όσο και αυτούς της μεταρρύθμισης της δημοσιονομικής διακυβέρνησης. Όντας ουσιαστικά μια ενισχυμένη έκδοση του πλαισίου που προϋπήρχε της κρίσης, η νέα δημοσιονομική διακυβέρνηση στέφθηκε με περιορισμένη επιτυχία στην προσπάθειά της να εξι-σορροπήσει αντικρουόμενους στόχους· είναι ταυτόχρονα πιο περιοριστική και πιο επιρρεπής σε πολιτικούς ελιγμούς· ολοένα και πιο πολύπλοκη, αφήνοντας παράλληλα περισσότερο περιθώριο για διαφορετικές ερμηνείες, χωρίς να είναι τελικά πιο αποτελεσματική. Ως αποτέλεσμα, λίγα μόλις χρόνια μετά την εφαρμογή της, οι εκκλήσεις για μια νέα μεταρρύθμιση πολλαπλασιάζονται.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Ερευνητικά Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.

Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στο περιοδικό Περιφέρεια.

Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Δημήτρης Κατσίκας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Επίκουρος Καθηγητής

Αναφορές
Alcidi C. and D. Gros (2014), “Implications of EU Governance Reforms: Rationale and Practical Application”, ETLA Report No 25, The Research Institute for the Finnish Economy, 6 May, Helsinki.Balassa B. (1978), “The New Protectionism and the International Economy”, Journal of World Trade Law, 12 (5): 409-436.Badinger H. and W. Reuter (2017), “The case for fi scal rules”, Economic Modelling 60, pp.334-343.Beetsma R., X. Debrun, X. Fang, Y. Kim and V. Lledó (2018), “Independent Fiscal Councils: Recent Trends and Performance”, IMF Working Paper18/68, International Monetary Fund, Washigton D.C.Beetsma R. and M. Giuliodori (2010), “The Macroeconomic Costs and Benefi ts of the EMU and Other Monetary Unions: An Overview of RecentResearch”, Journal of Economic Literature 48 (3): 603-41.Beetsma R. and M. Larch (2019), “EU Fiscal Rules: Further Reform or Better Implementation?”, ifo DICE Report, 17 (2), 7-11.Begg I. (2011), “Prevent or Cure? Dilemmas Facing Economic Governance”, In Begg I., A. Belke, S. Dullien, D. Schwarzer and R. Vilpišauskas, European Economic Governance: Impulses for Crisis Prevention and New Institutions. Bertelsmann Stiftung.Begg I. (2017), “Fiscal and other rules in EU economic governance: helpful, largely irrelevant or unenforceable?”, National Institute Economic Review.Benassy-Quere A., K.M. Brunnermeier, H. Enderlein, E. Farhi, M. Fratzscher, C. Fuest, P.O. Gourinchas, P. Martin, J. Pisani-Ferry, R. Rey, Schnabel I., N. Veron, B. Weder di Mauro and J. Zettelmeyer (2018), “Reconciling Risk Sharing with Market Discipline, A Constructive Approach to Euro Area Reform”, CEPR Policy Insight 91, London.Bordo M.D., A. Markiewicz and L. Jonung (2011), “A Fiscal Union for the Euro: Some Lessons from History.” NBER Working Paper 17380, National Bureau of Economic Research, Cambridge, MA.perifereia t.9o.indd 10515/6/2020 1:18:03 μμ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑBrunnermeier M.K., S. Langfi eld, M. Pagano, R. Reis, S.V. Nieuwerburgh and D. Vayanos (2016), ‘‘ESBies: Safety in the tranches’’, ESRB Working Paper Series, No 21.Buiter W.H. (2006), “The ‘Sense and Nonsense of Maastricht’ Revisited: What Have we Learned about Stabilization in EMU?”. Journal of Common Market Studies. 44 (4): 786-710.Buti M. (2020), “Economic policy in the rough: A European journey”, Policy Insight No 98, January, Centre for Economic Policy Research.Calmfors L. (2015), “The Roles of Fiscal Rules, Fiscal Councils and Fiscal Union in EU Integration”, IFN Working Paper No. 1076, Research Institute of Industrial Economics, Stockholm.Calmfors L. and S. Wren-Lewis (2011), “What Should Fiscal Councils Do?”, CESifo Working Paper Series No. 3382. Calmfors L. and J. Driffi ll (1988), “Bargaining Structure, Corporatism and Macroeconomic Performance”. Economic Policy. 6:13-61.Caselli F. and J. Reynaud (2019), “Do fi scal rules cause better fi scal balances? A new instrumental variable strategy’’, IMF Working Paper, 19/9.Claeys G., Z. Darvas and Lenadro Alvaro (2016), “A Proposal to Revive the European Fiscal Framework”, Bruegel Policy Contribution, Issue 7, March.Corsetti G., L. Dedola, M. Jarociński, B. Maćkowiak and S. Schmidt (2016), “Macroeconomic Stabilization, Monetary-Fiscal Interactions, and Europe’s Monetary Union”, ECB Working Paper 1988.Council – Commission of the European Communities (1970), Report to the Council and the Commission on the realisation by stages of Economic and Monetary Union in the Community, “Werner Report”, Supplement to Bulletin II – 1970 of the European Communities, 8 October.Debrun X. and T. Kinda (2017), “Strengthening Post-Crisis Fiscal Credibility: Fiscal Councils on the Rise – A New Dataset”, Fiscal Studies, Institute for Fiscal Studies, Vol. 38: 667-700.Debrun X., T. Kinda, T. Curristine, L. Eyraud, J. Harris and J. Seiwald (2013), “The functions and impact of fi scal councils”, IMF Policy Paper, July, International Monetary Fund, Washington D.C.Debrun X. and M.S. Kumar (2007), “Fiscal Rules, Fiscal Councils and All That: Commitment Devices, Signaling Tools or Smokescreens?” in: Banca d’Italia (eds) Fiscal Policy: Current Issues and Challenges, 479-512.perifereia t.9o.indd 10615/6/2020 1:18:03 μμ
REGION & PERIPHERY[107]Debrun X., L. Moulin, A. Turrini, J. Ayuso-i-Cassals and M. Kumar (2008), “Tied to the mast? National fi scal rules in the European Union”, Economic Policy 23(4), pp.297-2362.De Grauwe P. (2009), The Economics of Monetary Union, Oxford, Oxford University Press.De Grauwe P. (2011), “The Governance of a Fragile Eurozone”, CEPS Working Paper, Νο. 346.De Grauwe P and H. Heens (1993), “Real Exchange Rate Variability in Monetary Unions”, Recherches Économiques de Louvain, 5/ 1-2.Draghi M. (2018), “Risk-reducing and risk-sharing in our Monetary Union”, Speech at the European University Institute, Florence, 11 May.Eichengreen B. (1990), “Is Europe an Optimum Currency Area?”, CEPR Discussion Paper, Νο 478.Enderlein H., L. Guttenberg and J. Spiess (2013), “Blueprint for a cyclical shock insurance in the euro area”, Studies & Reports No. 100, Jacques Delors Institute, Paris.European Commission (1998), “Commission’s Recommendation Concerning the Third Stage of Economic and Monetary Union: Convergence Report 1998”, European Economy No 65, Brussels.European Commission (2017), Further Steps towards Completing Europe’s Economic and Monetary Union: A Roadmap, Communication COM(2017)821, 6.12.Financial Crisis Inquiry Commission (2011), The Financial Crisis Inquiry Report, Washington DC.Frankel J. (2014), “International Coordination”, in Policy Challenges in a Diverging Global Economy, Asia Economic Policy Conference, organized by Reuven Glick and Mark Spiegel (Federal Reserve Bank of San Francisco), Nov. 19-20.Frankel J. and A. Rose (1998), “The endogeneity of the optimum currency area criteria”, Economic Journal, 108: 1009-1025.Gilbert N., J. Hessel and S. Verkaart (2013), “Towards a Stable Monetary Union: What Role for Eurobonds?”, DNB Working Paper No. 379, May, De Nederlandsche Bank NV, Amsterdam.Heinemann F., M.D. Moessingerb and M. Yeterb (2018), “Do fi scal rules con-strain fi scal policy? A meta-regression-analysis”, European Journal of Political Economy, 51, pp.69-92.perifereia t.9o.indd 10715/6/2020 1:18:04 μμ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑHolm-Hadulla F., S. Hauptmeier and P. Rother (2012), “The impact of expen-diture rules on budgetary discipline over the cycle”, Applied Economics,44(25), pp. 3287-3296.Ioannou D. and L. Stracca (2011), ‘‘Have Euro Area and EU Economic Governance Worked? Just the Facts”, Working Paper Series 1344, European Central Bank.Kamps C., J. Cimadomo, S. Hauptmeier and N. Leiner-Killinger (2017), “Refl ections on the Euro Area Fiscal Stance”, Intereconomics, Vol. 52, No 3, pp. 125-131.Kenen P.B. (1969), “The Theory of Optimum Currency Areas: An Eclectic View”, in R. Mundell and A. Swoboda (eds) Monetary Problems of the International Economy, University of Chicago Press, Chicago.Kennedy S. and J. Robbins (2001), The Role of Fiscal Rules in Determining Fiscal Performance”, Department of Finance Working Paper 2001-16, Ministry of Finance, Canada.Koen V. and P. van den Noord (2005), “Fiscal Gimmickry in Europe: One-Off Measures and Creative Accounting”, OECD Economics Department Working Papers, No. 417, OECD Publishing.MacDougall D. (1977), Report of the Study Group on the Role of Public Finance in European Integration, Commission of the European Communities, Economic and Financial Series, Vol. A13.Maclennan D., J. Muellbauer and M. Stephens (1999), “Asymmetries in Housing and Financial Market Institutions and EMU”, CEPR Discussion Paper No 2062, January.Manasse P. and D. Katsikas (eds), Economic Crisis and Structural Reforms in Southern Europe: Policy Lessons. Routledge.Marzinotto B., A. Sapir and G.B. Wolff (2011), “What Kind of Fiscal Union?”, Bruegel Policy Briefs, Issue 2011/06, November 2011.Marjolin R. (1975), Report of the Study Group ‘Economic and Monetary Union, 1980’.McKinnon R.I. (1963), “Optimum currency areas”, American Economic Review, 53, 717-725.Merler S. (2018), “The debate on euro-area reform”,Bruegel Blog Post, April 16.Messori M. and S. Micossi (2018), “Counterproductive Proposals on Euro Area Reform by French and German Economists”, CEPS Policy Insight No. 2018/04, CEPS, Brussels.perifereia t.9o.indd 10815/6/2020 1:18:04 μμ
REGION & PERIPHERY[109]Mundell R.A. (1961), “A theory of optimum currency areas”, American Economic Review, 51: 657-665.Musgrave R.A. (1959), The Theory of Public Finance, New York, NY: McGraw Hill.Oates W.E. (2004), “An essay on fi scal federalism”, in Μ. Whyman and P. Baimbridge (eds) (2004), Fiscal Federalism and European Economic Integration, Routledge, New York and London.Oates W.E. (1972), Fiscal Federalism, Harcourt-Brace and Jovanovich, New York.Oates W.E. (1968), “The Theory of Public Finance in a Federal System”, Canadian Journal of Economics, 1 (1): 37-54.OECD (2014), Designing effective independent fi scal institutions.Pisani-Ferry J. (2006), “Only One Bed for Two Dreams: A Critical Retrospective on the Debate over the Economic Governance of the Euro Area”, Journal of Common Market Studies, 44 (4): 823-844.Pisani-Ferry J. (2015), “Rebalancing the governance of the euro area”, Document du Travail No 2, Mai, France Stratégie. Pisani-Ferry J., E. Vihriälä and G.B. Wolff (2013), “Options for a Euro-area fi s-cal capacity”,Bruegel Policy Brief 2013/01, Bruegel, Brussels.Petralias A., M. Anastasatou and D. Katsikas (2018), “Balancing Adjustment Policies and Structural reforms in Greece: The Case of Product Markets”, in: Manasse P. and D. Katsikas (eds) Economic Crisis and Structural Reforms in Southern Europe: Policy Lessons. Routledge.POLITICO (2018), “Blueprint for a democratic renewal of the Eurozone”, Opinion Article by 14 Economists, 28 February, available at: https://www.politico.eu/article/opinion-blueprint-for-a-democratic-renewal-of-the-eurozone/Ribstein L.E. and B.H. Kobayashi (2006), “The Economics of Federalism”, University of Illinois Law & Economics Research Paper No. LE06-001; George Mason Law & Economics Research Paper No. 06-15. Schmidt V.A. (2015), “The Eurozone’s Crisis of Democratic Legitimacy: Can the EU Rebuild Public Trust and Support for European Economic Integration”, Discussion Paper 015, September, European Economy, European Commission.Tanzi V. (2005), “Fiscal Policy and Fiscal Rules in the European Union”, CESifo Forum 3: 57-64.Tapp S. (2013), “The Use and Effectiveness of Fiscal Rules in Canadian perifereia t.9o.indd 10915/6/2020 1:18:04 μμ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑProvinces”, Canadian Public Policy, Vol. 39: 1, 45-70.Von Hagen J. (1991), “A note on the empirical effectiveness of formal fi scal restraints”, Journal of Public Economics, Vol. 44:3.Von Hagen J. and B. Eichengreen (1996), “Federalism, Fiscal Restraints, and European Monetary Union”, American Economic Review 86, May, pp. 134-38.Whyman M. and P. Baimbridge (eds) (2004), Fiscal Federalism and European Economic Integration, Routledge, New York and London.Wren-Lewis S. (2013), “Macroeconomic Stabilisation in the Eurozone: Lessons from Failure”, Global Policy Vol. 4 . Supplement 1: 66-73.Wyplosz C. (2005), “Fiscal Policy: Institutions Versus Rules”, National Institute Economic Review 191: 70-84. Wyplosz C. (2012), “Fiscal Rules: Theoretical Issues and Historical Experiences”, NBER Working Paper No. 17884.Wyplosz C. (2019), “Fiscal Discipline in the Eurozone: Don’t Fit It, Change It”, ifo DICE Report,17 (2), 03-06.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)