Οι οχυρώσεις ενός στρατηγικού Περάσματος
Abstract
Το στόμιο του Αμβρακικού κόλπου σχηματίζει έναν οφιοειδή πορθμό μήκους 12 περίπου χιλιομέτρων, το πλάτος του οποίου κυμαίνεται από 600 μέτρα μέχρι 4.500 μέτρα. Το στενότερο σημείο του πορθμού αυτού χρησιμοποιήθηκε, όπως ήταν φυσικό και λογικό, από τον άνθρωπο ως τόπος διαπεραίωσης από τη μια ακτή στην άλλη˙ ως πέρασμα, πέραμα. Το πέραμα αυτό πήρε αυτονόητα το όνομα της χρήσης του, του περάσματος δηλαδή, στη γλώσσα που ήταν κοινή στην περιοχή την εποχή που ονοματίστηκε, τουτέστιν Πρέβεζα, το οποίο στα αρβανίτικα σημαίνει πέρασμα.
Αλλαγή στον οικιστικό χάρτη της περιοχής επέφερε η οχύρωσή της ‒λίγα χρόνια μετά την κατάκτηση της περιοχής από τους Οθωμανούς, το 1463‒ με την κατασκευή, το 1478, ισχυρού κάστρου στην είσοδο του κόλπου, στη Μπούκα του κόλπου, ala bucca delo gulfo κατά του Βενετσιάνους, στο Πέρασμα, στην Πρέβεζα κατά τους Αρβανίτες.
Στα άρθρο αναφέρονται έντεκα τουλάχιστον κάστρα/οχυρά που κατασκευάστηκαν μέσα σε τέσσερις αιώνες, από τα τέλη του 15ου μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, στην περιοχή της Πρέβεζας.
Article Details
- How to Cite
-
Καράμπελας Ν. Δ. (2017). Οι οχυρώσεις ενός στρατηγικού Περάσματος. Prevezanika Chronika, (53-54), 099–140. https://doi.org/10.12681/prch.28277
- Section
- Articles
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:
- Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
- Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
- Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Downloads
Download data is not yet available.
References
ΑΝΔΡΕΟΥ Ιωάννα, 1987, ΙΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Νομός Πρεβέζης. Πρέβεζα. Άγιος Θωμάς, θέση Σκαφιδάκι, Αρχαιολογικόν Δελτίον 42, Β1, 319
ΑΝΔΡΕΟΥ Ηλίας, 1994, Νέες Προϊστορικές θέσεις στην Ήπειρο, στο: Φηγός. Τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Σωτήρη Δάκαρη, Ιωάννινα, 233-265
ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ Σπυρίδων Π., 1895, Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή συγγραφείσα επί τη βάσει ανεκδότου έργου του Παναγιώτου Αραβαντινού, Αθήνα
ΒΕΛΕΝΗΣ Γεώργιος, 1991, Ιστορική έρευνα των μνημείων της Πρέβεζας. Το κάστρο του Παντοκράτορα, Θεσσαλονίκη. [Αδημοσίευτο, στο σύνολό του, ερευνητικό πρόγραμμα του Α.Π.Θ., με αριθμό 2395]
ΒΕΛΕΝΗΣ Γεώργιος, 1995, Ιστορική σκιαγραφία της πόλης της Πρέβεζας, Πρεβεζάνικα Χρονικά 31-32, Πρέβεζα, 4-18
ΒΕΛΕΝΗΣ Γεώργιος, 1996, Οι οχυρώσεις της Πρέβεζας και της ευρύτερης περιοχής, Πρεβεζάνικα Χρονικά 33, Πρέβεζα, 4-30
ΒΕΛΕΝΗΣ Γεώργιος, 1997, Οι οχυρώσεις της Πρέβεζας και της ευρύτερης περιοχής, Πρεβεζάνικα Χρονικά 34-35, Πρέβεζα, 5-17
ΒΕΛΕΝΗΣ Γεώργιος, 1999, Οι οχυρώσεις της Πρέβεζας και της ευρύτερης περιοχής, Πρεβεζάνικα Χρονικά 36, Πρέβεζα, 12-22
ΓΕΝΙΑΣ Κώστας-Ορφέας, 2012, (Ν)Τάπια. Αρχιτεκτονικές μνήμες στα όρια μιας πόλης, Πρέβεζα
ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Ελένη Κ., 1987, Γαλλοελληνική εκμετάλλευση δασών στη Δυτική Ελλάδα (1710-1792), Αθήνα
ΔΗΜΑΡΑΤΟΣ Ιωάννης Φ., 1932, λήμμα «Πρέβεζα», στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη, Αθήνα, τόμος κ΄, σελ. 654-660
ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Δημήτριος, 2010, Οχυρωματικές και οικοδομικές εργασίες του Αλή πασά στην Πρέβεζα, στο: Μ. ΒΡΕΛΛΗ-ΖΑΧΟΥ & Χ.
ΣΤΑΥΡΑΚΟΣ (επιστ. επ.), Πρέβεζα Β΄. Πρακτικά του Δεύτερου Διεθνούς Συμποσίου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Πρέβεζας (16-20 Σεπτεμβρίου 2009), Πρέβεζα, τ. ΙI, 41-51
ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ Σπύρος, 1995, Εβλιά Τσελεπή. Ταξίδι στην Ήπειρο. Ένα αποκαλυπτικό ντοκουμέντο του 17ου αιώνα, Ιωάννινα
ΚΑΔΜΙΟΣ, 1900, Πολεμικαὶ ἐπιχειρήσεις παρὰ τὴν Πρέβεζαν, Αθήνα
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ. (Επ.), 1994, Νικόπολις - Πρέβεζα. Συλλεκτικό αρχείο Νίκου Δ. Καράμπελα και άλλα ιδιωτικά αρχεία, Πρέβεζα
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2006, Επί Χάρτου - Χαρακτικά της Πρέβεζας, Πρέβεζα
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2007, Ο Άγγλος λοχαγός William Leake στην Πρέβεζα, τη Νικόπολη και το Άκτιο, Πρεβεζάνικα Χρονικά 43-44, Πρέβεζα, 165-263
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2008, Ο Άγγλος λοχαγός William Leake στο νομό Πρέβεζας, Ηπειρωτών Κοινόν 2, 45-127
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2010, Το κάστρο της Μπούκας (1478-1701). Η οχυρωμένη Πρέβεζα μέσα από τις πηγές, στο: Μ. ΒΡΕΛΛΗ-ΖΑΧΟΥ & Χ. ΣΤΑΥΡΑΚΟΣ (επιστ. επ.), Πρέβεζα Β΄. Πρακτικά του Δεύτερου Διεθνούς Συμποσίου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Πρέβεζας (16-20 Σεπτεμβρίου 2009), Πρέβεζα, τ. Ι, 395-433
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2011, William Goodison και Richard Burgess. Δύο λιγότερο γνωστοί περιηγητές στην Πρέβεζα και τη Νικόπολη, Πρεβεζάνικα Χρονικά 47-48, Πρέβεζα, 139-198
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2012, Το νέο κάστρο «στο Κυπαρίσσι», το σημερινό κάστρο του Αγίου Αντρέα. 310 χρόνια από την ανέγερσή του, Πρέβεζα. (Κείμενο ομιλίας αναρτημένο στην ιστοσελίδα https://www.academia.edu/3055393)
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2014, Είναι η Πρέβεζα συνέχεια της αρχαίας Νικόπολης; στο: Τελικό Πρόγραμμα & Βιβλίο Εισηγήσεων-Περιλήψεων. 22ο Επιστημονικό Σεμινάριο. Πρόγραμμα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στη νεφρολογία και στην αρτηριακή υπέρταση. «Πρωτεϊνουρικά Σύνδρομα» (Πρέβεζα, 28 Φεβρουαρίου – 2 Μαρτίου 2014), Πρέβεζα, 32-35
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2015Α, Η κατάκτηση της «Πρέβεζας» από τον Μωάμεθ β΄, στο: Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ & Κ.Θ. ΠΕΤΣΙΟΣ (επ.), Πρακτικά Α΄ Πανηπειρωτικού Συνεδρίου «Ιστορία-Λογιοσύνη: Η Ήπειρος και τα Ιωάννινα από το 1430 έως το 1913», τόμος Α΄, Ιωάννινα, 103-130
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2015Β, Η οχύρωση του εξωτερικού περιβόλου του κάστρου του αγίου Αντρέα της Πρέβεζας και τα εντειχισμένα σε αυτή λίθινα ανάγλυφα, Πρεβεζάνικα Χρονικά 51-52, Πρέβεζα, 134-178
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Νίκος Δ., 2015Γ, Το κάστρο του Αγίου Αντρέα. (Λήμμα στην ελληνική βικιπαίδεια, αναρτημένο στην ιστοσελίδα https://www.academia.edu/13079200)
ΚΟΚΟΛΑΚΗΣ Μιχάλης, 1987, Ο Εβλιγιά Τσελεμπή στην Πρέβεζα και στην Άρτα, Σκουφάς, τχ. 72-73, Άρτα, 234-247
ΜΕΡΤΖΙΟΣ Κωνσταντίνος Δ., 1954, Ανέκδοτα Ιστορικά στοιχεία περί Αλή πασσά Τεπελενλή, Ηπειρωτική Εστία 3 (1954), Αθήνα, 5-14, 119-126, 264-272, 344-347
ΜΟΥΣΤΑΚΗΣ Γιώργος Ι., 2002, Τα Πρεβεζάνικα, Πρέβεζα
ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ Νικόλαος Κ., 2005, Η Παναγία της Κορακονησίας, Θεσσαλονίκη
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Βασίλειος, (Επ.), 2007-2009, Αρχείο Αλή πασά, συλλογής Ι. Χώτζη, Γενναδείου Βιβλιοθήκης της Αμερικανικής Σχολής Αθηνών, Α΄-Δ΄, Αθήνα
ΠΕΤΡΟΝΩΤΗΣ Αργύρης, 1994, Αρχιτέκτονες και μηχανικοί στην υπηρεσία του Αλή πασά, στο: Φηγός. Τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Σωτήρη Δάκαρη, Ιωάννινα, 367-389
ΡΕΝΤΖΟΣ Γιάννης Δ., 2016, Γιατί δεν μπόρεσε να εκπορθήσει ο Μωάμεθ ο πορθητής την Πρέβεζα;, dimosioshoros. Αναρτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2016
ΣΜΥΡΗΣ Γιώργος, 2000, Το δίκτυο των οχυρώσεων στο πασαλίκι των Ιωαννίνων (1788-1822). Ιστορική - Πολιτική - Οικονομική και χωροταξική θεώρηση, Ιωάννινα-Αθήνα, Α΄-Γ΄ (Διδακτορική Διατριβή)
ΣΜΥΡΗΣ Γιώργος, 2001, Κάστρο Αγίου Γεωργίου Πρέβεζας, Κάστρο Αγίου Ανδρέα Πρέβεζας, στο: Α. ΤΡΥΠΟΣΚΟΥΦΗ & Α. ΤΣΙΤΟΥΡΗ (Επ.) Ενετοί και Ιωαννίτες ιππότες. Δίκτυα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής. Πειραματική ενέργεια Archi-Med, Αθήνα, 123-128
ΣΜΥΡΗΣ Γιώργος, 2004Α, Το δίκτυο των οχυρώσεων στο πασαλίκι των Ιωαννίνων (1788-1822). Ιστορική - πολιτική - οικονομική και χωροταξική θεώρηση, Ιωάννινα
ΣΜΥΡΗΣ Γιώργος, 2004Β, Η αμυντική οργάνωση των δυτικών παραλίων της Ακαρνα-νίας την περίοδο των Ναπολεόντειων πολέμων, στο: Β΄ Διεθνές Ιστορικό και Αρχαιολογικό Συνέδριο Αιτωλοακαρνανίας (Αγρίνιο 29, 30, 31 Μαρτίου 2002). Πρακτικά, τ. Α΄ και Β΄, Αγρίνιο, 879-900
ΣΤΕΡΙΩΤΟΥ Ιωάννα Θ., 1992, Οι βενετικές οχυρώσεις του Ρεθύμνου (1540-1646). Συμ-βολή στη φρουριακή αρχιτεκτονική του 16ου και του 17ου αιώνα), Ι-ΙΙ, Αθήνα
ΤΑΛΛΑΡΟΣ Γιάννης, 1959, Καλκ Μπαμπά, Χρονικά της Πρέβεζας, Αθήνα, 28
ΤΑΛΛΑΡΟΣ Γιάννης, 1986, Καλκ Μπαμπά, Πρεβεζάνικα Χρονικά 10-11, Πρέβεζα, 26-28
ΤΡΙΑΝΤΗ Ισμήνη, 2007, Ο Charles François Nöel Champoiseau στο Άκτιο, στο: Κ. Λ. ΖΑΧΟΣ (επιστ. επ.), Νικόπολις Β΄. Πρακτικά του Δευτέρου Διεθνούς Συμποσίου για τη Νικόπολη (11-15 Σεπτεμβρίου 2002), Πρέβεζα, τ. Ι, 49-56 και τ. IΙ, 37-41
ΦΟΥΡΙΚΗΣ Πέτρος Α., 1924, Η Πρέβεζα. Θέσις - κτίσις - όνομα, Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών 1, σελ. 274-294
ΦΩΤΣΗΣ Θωμάς, 1998, Πληροφορίες για την Θεσπρωτία και την Ήπειρο στα πολεμικά αρχεία της Γαλλίας (1800-1808), Άπειρος, Θεσπρωτικό έντυπο για τον πολιτισμό και το περιβάλλον 1, Πολύδροσο Θεσπρωτίας, 64-69.
GOODISSON William, 1822, A Historical and Topographical Essay upon the Islands of Corfù, Leucadia, Cephalonia, Ithaca, and Zante: with Remarks upon the Character, Manners, and Customs of the Ionian Greeks; Descriptions of the scenery and remains of antiquity discovered therein, and reflections upon the Cyclopean ruins, London
HALE J. R., 1983, Renaissance War Studies, London
JING Zhichun & RAPP George (Rip), 2003, The Coastal Evolution of the Ambracian Embayment and Its Relationship to Archaeological Settings, στο: J. WISEMAN & K. ZACHOS (Eds.), Landscape Archaeology in Southern Epirus. Greece I, Athens, 65-77
KARABELAS Nikos D., 2013, Ottoman Fortifications in Preveza in 1702 the First Phase of the Castle of Iç Kale, Journal of the Center for Ottoman Studies Ankara University (OTAM) 32, Ankara, 47-66
KARABELAS Nikos D., 2015, The Ottoman conquest of Preveza and its first castle, in: XVI. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, Ankara, 20-24 Eylül 2010, [Proceed-ings of the XVIth Congress of Turkish History, vol. IV (Ottoman History)], Ankara, 967-998
NEUMEIER Emily, 2018, Trans-imperial encounter on the Ionian Sea: A French engi-neer’s account of constructing Ottoman fortifications, στο: Ν.Δ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ (Επ.), Ψηφίδες Ιστορίας της Πρέβεζας α΄, Πρέβεζα (υπό έκδοση)
POUQUEVILLE François-Charles-Hugues-Laurent, 1820-1821, Voyage dans la Grèce, Paris, I-V
POUQUEVILLE François-Charles-Hugues-Laurent, 1826, Voyage de la Grèce, Paris, I-VI
POUQUEVILLE François-Charles-Hugues-Laurent, 2010, Ταξίδι στην Ελλάδα. Τα Ηπειρωτικά, τόμ. III, Πρέβεζα
STEIN Carol A., 2001, In the Shadow of Nikopolis: Patterns of Settlement on the Ayios Thomas Peninsula, στο: J. ISAGER (Ed.), Foundation and Destruction. Nikopolis and Northwetsrn Greece. The archaeological evidence for the city destructions, the foundation of Nikopolis and the synoecism, Athens, 65-77
STERIOTOU Ioanna, 2009, L’ importanza militare del golfo di Amvrakikos (fine del XVII-XVIII sec.). Informazioni sulle fortificazioni e dati strategici dagli archivi veneziani, στο: Ch. Maltezou, A. Tzavara & D. Vlassi (Eds.) I Greci durante la venetocrazia: Uomini, spazio, idee (XIII - XVIII sec.), Venezia, 565-572 & 815-816
TARTARON Thomas F., 2004, Bronze Age Landscape and Society in Southern Epirus, Greece, Oxford
