Conspiracy theories before and after the Greek crisis: Discursive patterns and political use of the “enemy” theme
Δημοσιευμένα:
Μαΐ 14, 2018
Λέξεις-κλειδιά:
Θεωρίες συνωμοσίας πολιτικός λόγος Ελλάδα Κρίση Καραμανλής εθνικά στερεότυπα
Περίληψη
Conspiracy theories have been associated to a paranoid way of thinking; however they are not always marginal and utterly irrational. Conspiracist narratives reflect rival strategies of interpretation, and can have a real impact on the social and political praxis. More than factual accuracy, I suggest that what distinguishes a conspiracy theory is a type of discourse, its key features being: suspicion, intentionality, personification, speculation and denunciation.
This paper examines conspiracy theories that dominated Greek public discourse before and after the economic crisis of the years 2010s, particularly those introduced by political actors as a means of political persuasion and mobilisation. Greek political culture and the discredit of the political system since 2010 led to frequent expressions of distrust towards political elites and foreign “powers”. My analysis focuses on the acceptability of conspiracy theories in relation with social representations, dominant stereotypes and widely shared interpretative schemata.
The following cases of conspiracy theories are discussed: a) the wildfires that ravaged large parts of Greece in 2007, supposedly set by “foreign agents”; b) the alleged assassination plot in 2008-2009 against the PM Karamanlis by Western / US secret services; c) the conspiracy theories attributing the economic crisis to a deliberate foreign plot against Greece. The paper examines in particular the attribution of blame to presumed “enemies”, in line with nationalist discursive themes and stereotypes.Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Skoulariki, A. (2018). Conspiracy theories before and after the Greek crisis: Discursive patterns and political use of the “enemy” theme. Επιστήμη και Κοινωνία: Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας, 37, 73–108. https://doi.org/10.12681/sas.14656
- Ενότητα
- Άρθρα
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:- Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές , που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όχι για εμπορικούς σκοπούς, με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό και με διανομή τυχόν τροποποιήσεων υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο.
- Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
- Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Antoniou G., Dinas E., Kosmidis Sp. (2015). “Collective Victimhood and Social Prejudice. A Post-Holocaust Theory of anti-Semitism”. (Working paper) Research Gate. https://www.researchgate.net/publication/285236109 (retrieved 6 November 2016)
Bakalaki, A. (2016). “Chemicals, Crisis and Loss in an Interconnected World”. Visual Anthropology, 32 (1): 12-23. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/var.12089/full (retrieved 7 March 2017)
Bakalaki, A. (2014). “«Μας ψεκάζουν», «Θα μας πεθάνουν», «Μας έχουν πεθάνει»: Αποκρίσεις στις κρίσεις των καιρών”. Σύγχρονα Θέματα, 124: 33-41.
Bale, J. M. (2007). “Political paranoia v. political realism: on distinguishing between bogus conspiracy theories and genuine conspiratorial politics”. Patterns of Prejudice, 41 (1): 45-60.
Barkun, M. (2003). A Culture of Conspiracy: Apocalyptic Visions in Contemporary America. Berkeley: University of California Press.
Bithymitris G., Lialiouti Z. (2017). “A nation under attack: perceptions of enmity and victimhood in the context of the Greek crisis”. National Identities, 19 (1): 53-71.
Bonnafous S., Krieg-Planque A. (2013). “L’analyse du discours”. In St. Olivesi ed., Sciences de l’information et de la communication. Objets, savoirs, discipline, Grenoble: Presses Universitaires de Grenoble: 223-238.
Brown, R. (1995). Prejudice: Its social psychology. Cambridge, MA: Blackwell.
Charaudeau P., Maingueneau D., eds (2002). Dictionnaire d’analyse du discours. Paris: Seuil.
Couloumbis Th., Petropoulos J., Psomiadis H. (1976). Foreign Interference in Greek Politics: An Historical Perspective. New York: Pella.
Eco, U. (2012). The Prague Cemetery. London: Vintage Books.
Emke, I. (2000). “Agents and Structures: Journalists and the Constraints on AIDS Coverage”. Canadian Journal of Communication, 25 (3). http://www.cjc-online.ca/index.php/journal/article/view/1162/1081 (retrieved 7 June 2016)
Entman R. (1993). “Framing: Toward clarification of a fractured paradigm”. Journal of Communication, 43 (4): 51-58.
Frangoudaki A., Dragona Th., eds (1997). «Τι ειν’η πατρίδα μας;» Εθνοκεντρισμός στην εκπαίδευση. Athens: Alexandreia.
Gamson W., Croteau D., Hoynes W., Sasson Th. (1992). “Media images and the social construction of reality”. Annual Review of Sociology, 18: 373-393.
Gamson W., Modigliani A. (1989). “Media discourse and public opinion on nuclear power: a constructionist approach”. American Journal of Sociology, 95 (1): 1-37.
Georgiadou, V. (2015). “Από την Εθνική Παράταξη και τον ΛΑ.Ο.Σ. στη Χρυσή Αυγή και τους ΑΝ.ΕΛ. Παλιές και νέες πολιτικές ευκαιρίες για την άνοδο της Άκρας Δεξιάς”. Athens Review of Books 64, July.
Georgiadou V., Kafe A., Nezi S, Pieridis C. (2017). “Plebiscitarian spirit in the square: key characteristics of the Greek Indignants”. International Journal of Politics, Culture and Society. https://doi.org/10.1007/s10767-017-9272-8
Georgiadou V., Rori L. (2013). “Economic crisis, social and political impact. The new right-wing extremism in Greece”. In J. Pastor, N. Rojas Pedemonte, eds, Anuari del Conflicte Social 2013: 322-339.
Ginzburg, C. (2012). Threads and Traces. True False Fictive. Berkeley & Los Angeles: University of California Press.
Glick, P. (2005). “Choice of Scapegoats”. In J. F. Dovidio, P. Glick, L. Rudman, On the Nature of Prejudice: Fifty Years after Allport. Oxford: Blackwell: 244–261.
Hofstadter, R. (1996 [1965]). The Paranoid Style in American Politics and Other Essays. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Howarth, D. (2000). Discourse. Buckingham: Open University Press.
Iliadeli, A. (2010). Ο συνωμοσιολογικός λόγος στο ελληνικό πολιτικό σύστημα: Οι πυρκαγιές του 2007, η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και η λέσχη Μπίλντερμπεργκ. Master’s thesis, University of Thessaloniki. http://ikee.lib.auth.gr/record/124180/files/liad.pdf (retrieved 7 August 2017)
Ioannidou, A. (2013). “Ο νέος ελληνικός εθνικισμός. Η «κακιά» Ευρώπη, η «φίλη» Ρωσία” και η ξεχασμένη Αμερική. Foreign Affairs, The Hellenic edition, 12 July. http://www.foreignaffairs.gr/articles/69389/aleksandra-ioannidoy/o-neos-ellinikos-ethnikismos?page=show (retrieved 10 September 2017)
Komninou, M. ed. (2017). Δημόσια σφαίρα σε κρίση. Πώς και γιατί παραβιάζεται η δεοντολογία στα ΜΜΕ (2009-2016). Athens: Papazisis.
Moffitt, B. (2015). “How to perform crisis: A model for understanding the key role of crisis in contemporary populism”. Government and Opposition, 50 (2): 189–217.
Moscovici, S. (1987). “The conspiracy mentality”. In C. F. Graumann, S. Moscovici, eds. Changing Conceptions of Conspiracy. New York: Springer Verlag: 151-169.
Lialiouti, Z. (2016). Ο αντι-αμερικανισμός στην Ελλάδα 1947-1989. Athens: Asini.
Pantazopoulos, A. (2015). “Πρόλογος. Αντιστασιακή συνωμοσιολογία”. In P-A. Taguieff. Συνωμοσιολογική σκέψη και θεωρίες συνωμοσίας. Thessaloniki: Epikentro: 9-22.
Papachelas, A. (1998). Ο Βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο Αμερικανικός παράγων, 1947-1967. Athens: Estia.
Pleios, G., ed. (2013). Η κρίση και τα ΜΜΕ. Athens: Papazisis.
Poulakidakos, St. (2014). “Όψεις της ελληνικής αμυντικής κοινωνίας στον τηλεοπτικό ενημερωτικό λόγο τον καιρό της οικονομικής κρίσης”. Επιστήμη και Κοινωνία, 31: 121-152.
Psarras, D. (2012). Η Μαύρη Βίβλος της Χρυσής Αυγής. Athens: Polis.
Sevastakis N., Stavrakakis Y. (2012). Λαϊκισμός, αντιλαϊκισμός και κρίση. Athens: Nefeli.
Skoulariki, A. (2007a). “Ο εμπρησμός της ενημέρωσης. Σκέψεις για τη δημοκρατία των τηλεδιαξιφισμών και της συνωμοσιολογίας”. Σύγχρονα Θέματα, 98: 74-76.
Skoulariki, A. (2007b) “Ο δημόσιος λόγος για το έθνος με αφορμή το Μακεδονικό (1991-1995): πλαίσιο, αναπαραστάσεις και ΜΜΕ”. In M. Kontochristou, ed., Ταυτότητα και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας στη σύγχρονη Ελλάδα. Athens: Papazisis: 61-103.
Skoulariki, A. (2005). “Au nom de la nation. Le discours public en Grèce sur la question macédonienne et le rôle des médias (1991-1995)”. PhD thesis. University of Paris 2 Panthéon-Assas.
Stavrakakis Y., Katsambekis G., Kioupkiolis A., Nikisianis N., Siomos Th. (2017). “Populism, anti-populism and crisis”. Contemporary Political Theory. https://doi.org/10.1057/s41296-017-0142-y
Taggart, P. (2000). Populism. Buckingham: Open University Press.
Taguieff, P.-A. (2013). Court traité de complotologie. Paris: Fayard.
Taguieff, P.-A. (2015). Pensée conspirationniste et « théories du complot ». Une introduction critique. Paris: UPPR; (In Greek:) Συνωμοσιολογική σκέψη και «Θεωρίες της συνωμοσίας». Τhessaloniki: Epikentro.
Vamvakas V. (2014). Ο λόγος της κρίσης. Πόλωση, βία και αναστοχασμός στην πολιτική και δημοφιλή κουλτούρα. Thessaloniki: Epikentro.
Van Prooijen J.-W, Krouwel A. P. M., Pollet Th. V. (2015). “Political Extremism Predicts Belief in Conspiracy Theories”. Social Psychological and Personality Science, 6 (5): 570-578. https://www.researchgate.net/publication/271714033_Political_Extremism_Predicts_Belief_in_Conspiracy_Theories (retrieved 20 September 2017).
Whitson J., Galinsky A. (2008). “Lacking control increases illusory pattern perception”. Science, 322 (5898): 115-117.
Wodak R., Meyer M. (2001). Methods of Critical Discourse Analysis. London: Sage.
Zarali K., Frangonikolopoulos Ch. (2013), “Οικονομική κρίση και «εθνικός εαυτός». Η περίπτωση των ελληνικών newsportals και blogs”. In G. Pleios, ed. Η κρίση και τα ΜΜΕ. Athens: Papazisis: 271-312.
