Ο Κατώτατος μισθός στην Ελλάδα της κρίσης. Κριτική επισκόπηση της σύγχρονης θεωρίας και πολιτικής

PDF (ελληνικά)
Published: Dec 5, 2022
Βλάσης Μισσός
Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών
https://orcid.org/0000-0002-2086-8371
Κωνσταντίνος Πασσάς
Ερευνητής ΚΕΠΕ, Αθήνα
Αναστάσιος Παπαφράγκος
Abstract

Η μεταστροφή της διεθνούς νεοφιλελεύθερης ρητορείας προς μία περισσότερο δεκτική στάση στη θεσμοθέτηση ενός πλαισίου τακτικών αναπροσαρμογών του κατώτατου μισθού, προέκυψε στον απόηχο της ανεπαρκούς εμπειρικής τεκμηρίωσης των συμπερασμάτων της κυρίαρχης οικονομικής θεωρίας. Επί δεκαετίες, η επικρατούσα οικονομική πολιτική υπογράμμιζε τον κίνδυνο μειωμένης απασχόλησης ως συνέπεια των μισθολογικών αυξήσεων, η οποία μεσοπρόθεσμα, θα οδηγούσε στην όξυνση της ανισότητας και φτώχειας. Το παρόν άρθρο υποστηρίζει ότι η συγκεκριμένη μεταβολή δεν συνιστά απόκλιση από την προηγούμενη ιδεολογική στάση, επισημαίνοντας ότι η συζήτηση για τον κατώτατο μισθό στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά αναχρονιστική και δύσκαμπτη. Παράλληλα, το άρθρο εξετάζει την επίδραση της αύξησης του κατώτατου μισθού, το 2019, στην ανισότητα των μισθωτών, υπογραμμίζοντας τη σημασία του στην προαγωγή κοινωνικής ευημερίας. Στη συνέχεια επικεντρώνεται στην εμπειρική εξέταση της μακροχρόνιας σχέσης των δύο μεγεθών στην Ελλάδα, με περίοδο αναφοράς τα έτη 1995 έως 2019. Συμπερασματικά, η επιμονή στη μείωση του κατώτατου μισθού με πρόσχημα την διατήρηση του επιπέδου συνολικής απασχόλησης, η οποία εντάθηκε με την εφαρμογή των Προγραμμάτων Οικονομικής Προσαρμογής από το 2012 και ύστερα, δεν επιβεβαιώνεται ούτε βιβλιογραφικά, αλλά ούτε και από τα εμπειρικά δεδομένα.

Article Details
  • Section
  • Articles
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Authors who publish with this journal agree to the following terms:

  • Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike License that allows others to share the work, not for commercial purposes, with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal. If you remix, transform, or build upon the material, you must distribute your contributions under the same license as the original.
  • Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
  • Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
Downloads
Download data is not yet available.
Author Biography
Βλάσης Μισσός, Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών
Ερευνητής
References
Baker M., Benjamin D., Stanger S. (1999). The highs and lows of the minimum wage effect: A time-series cross-section study of the Canadian law. Journal of Labor Economics, 17(2), 318-350.
Bazen S. (2000). The impact of the regulation of low wages on inequality and labour-market adjustment: A comparative analysis. Oxford Review of Economic Policy, 16(1), 57-69.
Belman D., Wolfson P. J. (2014). What Does the Minimum Wage Do?. Kalamazoo: W.E. Upjohn Institute for Employment Research.
Belman D., Wolfson P. J., Nawakitphaitoon K. (2014). Who is affected by the minimum wage?. Industrial Relations: A Journal of Economy and Society, 54(4), 582-621.
Bobeica E., Ciccarelli M., Vansteenkiste I. (2019). “The link between labor cost and price inflation in the euro area”. Working Paper Series No 2235. European Central Bank.
Bowdler C., Nunziata L. (2007). Trade union density and inflation performance: Evidence from OECD panel data. Economica 74, 135-159.
Brown C., Gilroy C., Kohen A. (1982). The effect of the minimum wage on employment and unemployment. Journal of Economic Literature, 20(2), 487-528.
Card D. (1992). Do minimum wages reduce employment? A case study of California, 1987-89. ILR Review, 46(1), 38-54.
Card D., Krueger A. (1994). Minimum wages and employment: A case study of the fast-food industry in New Jersey and Pennsylvania. American Economic Review, 84(4), 772-93.
Card D., Krueger A. (1995). Time-series minimum-wage studies: A meta-analysis. The American Economic Review, 85(2), 238-243.
Card D., Krueger A. (2000). Minimum wages and employment: A case study of the fast-food industry in New Jersey and Pennsylvania: Reply. American Economic Review, 90(5), 1397-1420.
Card D. and Krueger A. (2015). Myth and Measurement: The New Economics of the Minimum Wage, Twentieth-Anniversary Edition. Princeton: Princeton University Press.
Card D., Katz L., Krueger A. (1994). Comment on David Neumark and William Wascher, ‘Employment effects of minimum and subminimum wages: Panel data on state minimum wage laws’. ILR Review, 47(3), 487–497.
Dafermos Y., Papatheodorou C. (2012). Working poor, labour market and social protection in the EU: a comparative perspective, International Journal of Management Concepts and Philosophy, 6 (1/2), 71-88.
Dickens R. (2015). “How are minimum wages set?”. IZA World of Labor 211 (November), 1-10.
Dube A., Naidu S., Reich M. (2007). The economic effects of a citywide minimum wage. ILR Review, 60(4), 522-543.
Falck O., Knabe A., Wiederhold S. (2013). “Mindestlohn in Deutschland: Wie viele sind betroffen?”. ifo Schnelldienst, Leibniz Institute for Economic Research at the University of Munich, 66(24), 68-73.
Feldstein M. (1973). The economics of the new unemployment. The Public Interest, 33 (Fall).
Fine B. (1998). Labour Market Theory: A Constructive Reassessment. London: Routledge Frontiers of Political Economy.
Giuliano L. (2013). Minimum wage effects on employment, substitution, and the teenage labor supply: Evidence from personnel data. Journal of Labor Economics, 31(1), 155-194.
Hanzl-Weiß D., Vidovic H., Sanoussi F. (2011) “European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions”. Dublin: Eurofound.
Kakoulidou T., Konstantinou P., Moutos T. (2018). “The sub-minimum wage reform in Greece and the labour-labour substitution hypothesis”. CESIFO Working Paper 7273. Munich: Center for Economic Studies.
Karageorgiou L. (2004). The impact of minimum wage on youth and teenage employment in Greece. Spoudai, 54(4), 39-67.
Karakitsios A. (2015). “The effect of subminimum wage introduction on employment in Greece”. Mimeo.
Katz L., Krueger A. (1992). The Effect of the minimum wage on the fast-food industry. ILR Review, 46(1), 6-21.
Koutsogeorgopoulou V. (1994). The impact of minimum wages on industrial wages and employment in Greece. International Journal of Manpower, 15(2), 86-99.
Lavoie M., Stockhammer E. (2012). “Wage-led growth: concepts, theories and policies”. ILO Working Papers. International Labour Organization.
Lester R. A. (1947). Marginalism, minimum wages, and labor markets. American Economic Review, 37(1), 135-148.
Lovell M. (1972). Minimum wage, teenage unemployment, and the business cycle. Economic Inquiry, 10(4), 414-427.
Low Pay Commission (2019). “20 years of the National Minimum Wage: A history of the UK minimum wage and its effects”. https://www.gov.uk/government/publications/20-years-of-the-national-minimum-wage
Manning, A. (2011). “Imperfect competition in the labor market”. Σε O. Ashenfelter, D. Card, επιμ., ch. 11, 973-1041. Amsterdam: Elsevier.
Maurice S. C. (1974). Monopsony and the effects of an externally imposed minimum wage. Southern Economic Journal, 41(2), 283-287.
Missos V. (2021). Introducing a safety net: The effects of neoliberal policy on welfare, poverty and the net social wage during the Greek crisis. Review of Radical Political Economics, 53(1), 58-76.
Neumark D. (2018). “Employment effects of minimum wages: When minimum wages are introduced or raised, are there fewer jobs?”. Working Paper 6. IZA World of Labor at Institute of Labor Economics.
Neumark D., Nizalova O. (2004). “Minimum wage effects in the longer run”. IZA Working Paper No. 1428. Bonn: Institute for the Study of Labor.
Neumark D., Wascher W. (1992). Employment effects of minimum and subminimum wages: Panel data on state minimum wage laws. ILR Review, 46(1), 55-81.
Neumark D., Wascher W. (1995). Minimum-wage effects on school and work transitions of teenagers. American Economic Review, 85(2), 244-249.
Neumark D. Wascher W. (2000). Minimum wages and employment: A case study of the fast-food industry in New Jersey and Pennsylvania: Comment. American Economic Review, 90(5), 1362-1396.
Neumark D., Wascher W. (2004). Minimum wages, labor market institutions, and youth employment: A cross-national analysis. ILR Review, 57(2), 223-248.
Neumark D., Wascher W. (2006). “Minimum wages and employment: A review of evidence from the New Minimum Wage Research”. NBER Working Paper 12663. Massachusetts: National Bureau of Economic Research.
Rebitzer J.B., Taylor L.J. (1995). “The consequences of minimum wage laws: Some new theoretical ideas”. NBER Working Paper 3887. Massachusetts: National Bureau of Economic Research.
Rochon L-P., Rossi S. (2006). Inflation targeting, economic performance and income distribution: a monetary analysis. Journal of Post Keynesian Economics 28(4), 615-638.
Sabia J.J., Burkhauser R., Hansen B. (2012). Are the effects of minimum wage increases always small? New evidence from a case study of New York state. ILR Review, 65(2), 350-376.
Sabia, J.J. (2009). The effects of minimum wage increases on retail employment and hours: New evidence from monthly CPS data. Journal of Labor Research, 30(1), 75-97.
Shapiro C., Stiglitz J.E. (1984). Equilibrium unemployment as a worker discipline device. American Economic Review, 74(3), 433-444.
Stabile D. (2008). The living wage: Lessons from the history of economic thought. Cheltenham UK: Edward Elgar.
Stigler G.J. (1946). The economics of minimum wage legislation. American Economic Review, 36(3), pp. 358-365.
Thompson J.P. (2009). Using local labor market data to re-examine the employment effects of the minimum wage. ILR Review, 62(3), 343-366.
Yannelis C. (2014). The minimum wage and employment dynamics: Evidence from an age based reform in Greece. Mimeo.
Θεοχαράκης Ν. (2005). Η νεοκλασική θεωρία της εργασίας: Μια κριτική επισκόπηση υπό το πρίσμα της ιστορίας της οικονομικής σκέψης. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Θεοχαράκης Ν. (2018). Πρόταση του ΚΕΠΕ για την αύξηση του κατώτατου μισθού. Mimeo.
Ιωαννίδης Α., Παπαθεοδώρου Χ., Σουφτάς Δ. (2012). Εργαζόμενοι και όμως φτωχοί: Διαστάσεις της φτώχειας των εργαζομένων στην Ελλάδα. Επιστημονικές Εκθέσεις 6. Παρατηρητήριο Οικονοµικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, ΙΝΕ ΓΣΕΕ.
Κουζής Γ. (2016). Η κρίση και τα μνημόνια ισοπεδώνουν την εργασία. Κοινωνική Πολιτική 6 (Ιούνιος), 7-20.
Κουζής Γ., Καψάλης Α. (2020). Οι εργασιακές σχέσεις στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου: Τα επίμαχα πεδία της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές και το ευρωπαϊκό περιβάλλον. Μελέτες 50. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, ΙΝΕ ΓΣΕΕ.
Μισσός, Β. (2019). Δίχτυ προστασίας: Η πολιτική οικονομία της εισοδηματικής φτώχειας στην Ελλάδα της κρίσης. Κοινωνική Πολιτική 11 (Σεπτέμβριος), 74-96.
Μισσός Β. (2020). Εισοδηματική φτώχεια και ανισότητα εργαζομένων στην ΕΕ15. Οικονομικές Εξελίξεις 42 (Ιούνιος), 56-59.
Πασσάς Κ. (2020) Οι επιπτώσεις του κατώτατου μισθού στην αγορά εργασίας της Ελλάδας: Μια εμπειρική ανάλυση. Μελέτες 51. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων, ΙΝΕ ΓΣΕΕ.
ΤτΕ (2019). Έκθεση του διοικητή για το έτος 2018. Αθήνα: ΙΕΤΑ. https://www.bankofgreece.gr/Publications/ekthdkth2018.pdf