ΕΥ ΖΩΩΝ: Σχεδιάζοντας και εφαρμόζοντας εκπαιδευτικές δραστηριότητες για την ευαισθητοποίηση παιδιών προσχολικής ηλικίας απέναντι στα ζώα συντροφιάς

PDF (ελληνικά)
Publiée : May 2, 2022
Mis à jour : 2022-05-02
Versions :
2022-05-02 (2)
DOI : https://doi.org/10.12681/ppej.27768
Μαρία Μαρκοδημητράκη
Πανεπιστήμιο Κρήτης
https://orcid.org/0000-0002-9769-5923
Μαρία Κυπριωτάκη
Πανεπιστήμιο Κρήτης
https://orcid.org/0000-0003-3698-7292
Μιχάλης Λιναρδάκης
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Ειρήνη Σπανάκη
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Μαρία Καλεσίου
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Μαρίζα Ζυμονοπούλου
Résumé

Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην προσχολική ηλικία, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών του νηπιαγωγείου, στοχεύει μεταξύ άλλων στην ανάπτυξη και την καλλιέργεια φιλοζωικής συνείδησης. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν αφενός να παρουσιάσουμε τις δομημένες δραστηριότητες του εκπαιδευτικού προγράμματος ΕΥ ΖΩΩΝ για την ευαισθητοποίηση των παιδιών προσχολικής ηλικίας σε θέματα ευζωίας και αφετέρου να διερευνήσουμε τους άξονες στους οποίους οι νηπιαγωγοί βασίζουν την αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων αυτών. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εφαρμόστηκε σε τέσσερις φάσεις. Στην τέταρτη φάση του εκπαιδευτικού προγράμματος οι 21 από τις 135 νηπιαγωγούς που εφάρμοσαν τις 13 δραστηριότητες και ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα συμμετείχαν στην αξιολόγηση των δραστηριοτήτων αυτών. Ο βαθμός υλοποίησης και η αξιολόγηση των δραστηριοτήτων από τις νηπιαγωγούς διερευνήθηκαν με ερωτηματολόγιο μετά το πέρας των δραστηριοτήτων, το οποίο τους χορηγήθηκε ηλεκτρονικά. Οι νηπιαγωγοί αξιολόγησαν τις δραστηριότητες με μία 10/βαθμη κλίμακα τύπου Likert, ενώ για κάθε δραστηριότητα απάντησαν και σε ανοικτή ερώτηση σχετικά με την αποτελεσματικότητά της. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι νηπιαγωγοί στην αξιολόγηση των δραστηριοτήτων έδωσαν έμφαση στον ενθουσιασμό των παιδιών για τους ήρωες του προγράμματος και τα θέματα που πραγματεύονται, καθώς και στον βαθμό στον οποίο οι δραστηριότητες  ευαισθητοποίησαν τα παιδιά απέναντι στην κακοποίηση των ζώων, στα δικαιώματά τους αλλά και στην καλλιέργεια αισθήματος ευθύνης για αυτά. Γενικά, η αξιολογική κρίση των νηπιαγωγών για τις δραστηριότητες αυτού του προγράμματος σημείωσε θετικό πρόσημο, ενώ συνέβαλε και στη βελτίωση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

Article Details
  • Rubrique
  • Άρθρα
Creative Commons License

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ διατίθενται με άδεια Creative Commons 3.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο). To Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης διατηρούν το δικαίωμα να δημοσιεύουν, να αναπαραγάγουν, να παρουσιάζουν στο κοινό, να διανέμουν και χρησιμοποιούν άρθρα που δημοσιεύονται στο ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών  έργων, για όλο το χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη του περιοδικού ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ & ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Téléchargements
Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.
Bibliographies de l'auteur
Μαρία Μαρκοδημητράκη, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αναπτυξιακής Ψυχολογίας

Πανεπιστημίου Κρήτης

Μαρία Κυπριωτάκη, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ειδικής Ψυχοπαιδαγωγικής στην Προσχολική Ηλικία

Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης 

Πανεπιστημίου Κρήτης

Μιχάλης Λιναρδάκης, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Μόνιμος Επίκουρος Καθηγητής Στατιστικής στην Εκπαίδευση 

Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης 

Πανεπιστημίου Κρήτης

Ειρήνη Σπανάκη, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ε.ΔΙ.Π.

Σχολή Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών

Μαρία Καλεσίου, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Υποψήφια Διδάκτωρ

Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης 

Πανεπιστημίου Κρήτης

Μαρίζα Ζυμονοπούλου

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου  Columbia

Αντιπρόεδρος του Σωματείου Φ.Ο. Σείριος

Références
Αναγνωστόπουλος, Β.Δ. (1997). Τέχνη και τεχνική του παραμυθιού. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη.
Αναστασάτος, Ν. (2005). Σχολείο και περιβάλλον από τη θεωρία στην πράξη. Αθήνα: Ατραπός.
Avci, F. (2020). "I Protect Nature with My Family" parents views on the eTwinning Project. Ilkogretim Online, 19(4), 1911-1924. doi:10.17051/ilkonline.2020.762546
Barnett, W. S., Epstein, D. J., Carolan, M. E., Fitzgerald, J., Ackerman,
D. J., & Friedman, A. H. (2010). The State of Preschool 2010: State Preschool Yearbook. National Institute for Early Education Research. Rutgers The State University of New Jersey, 73 Easton Avenue, New Brunswick, NJ 08901.
Bornstein, M. H., Hahn, C. S., & Haynes, O. M. (2010). Social competence, externalizing, and internalizing behavioral adjustment from early childhood through early adolescence: Developmental cascades. Development and psychopathology, 22(4), 717-735. https://doi.org/10.1017/S0954579410000416
Δαφέρμου, Χ., Κουλούρη, Π., & Μπασαγιάννη, Ε. (2006). Οδηγός νηπιαγωγού: εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί, δημιουργικά περιβάλλοντα για μάθηση. Αθήνα: ΟΑΔΒ.
Δημητρίου Α. (2009). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: Περιβάλλον, αειφορία. Θεωρητικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Επίκεντρο.
Δώνη, Ε., & Γιώτσα, Ά. (2017). Επισκόπηση προγραμμάτων πρώιμης παρέμβασης για την καλλιέργεια κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων στο νηπιαγωγείο. Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 10(1), 68-97.
Greenberg, M. T., Domitrovich, C., & Bumbarger, B. (2001). The prevention of mental disorders in school-aged children: Current state of the field. Prevention & treatment, 4(1), 1a.
Hamre, B. K., & Pianta, R. C. (2001). Early teacher–child relationships and the trajectory of children's school outcomes through eighth grade. Child development, 72(2), 625-638. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00301
https://inactionforabetterworld.com, Ανάκτηση Ιούλιος 15, 2021.
Hungerford, H. R., Volk, T. L., & Ramsey, J. M. (1994). A Prototype environmental Education Curriculum forthe Middle School. UNESCO-UNEP-IEEP: Environmental Education Series (29).
Kahn, P.H., Jr. (2002). Children’s affiliations with nature: Structure, development, and the problem of environmental generational amnesia. In P.H. Kahn, Jr. and S.R. Kellert (Eds.), Children and Nature: Psychological, Sociocultural, and Evolutionary Investigations (pp. 93–116). MIT Press.
Καμπεζά, Μ. (2003). Η επιφάνεια της Γης ως φυσικός χώρος διαβίωσης στη σκέψη των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 5, 40-55.
Καμπεζά, Μ., & Ραβάνης, Γ. (2003). Η ανάπτυξη μιας διδακτικής δραστηριότητας για παιδιά προσχολικής ηλικίας με θέμα τη γη και τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά της. Στο Μ. Τσιτουρίδου (επιμ.), Οι Φυσικές Επιστήμες και οι Νέες Τεχνολογίες στην εκπαίδευση παιδιών προσχολικής ηλικίας (σελ. 55-62). Θεσσαλονίκη: Τζιόλας.
Katz, L.G., & Chard, S.C. (1995). Engaging children's minds. U.S.A.: Ablex Publishing Corporation.
Κοινή Υπουργική Απόφαση ΔΙαα/ΓΠ.οικ.16838/2020 (ΦΕΚ 783 / Β / 10-03-2020). Επιβολή του μέτρου της προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας των βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών, νηπιαγωγείων, σχολικών μονάδων, ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κέντρων ξένων γλωσσών, φροντιστηρίων και πάσης φύσεως εκπαιδευτικών δομών, φορέων και ιδρυμάτων, δημοσίων και ιδιωτικών, κάθε τύπου και βαθμού της χώρας για το χρονικό διάστημα από 11.3.2020 έως και 24.3.2020. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο.
Kotrschal, K., & Ortbauer, B. (2003). Behavioral effects of the presence of a dog in a classroom. Anthrozoös, 16(2), 147-159. https://doi.org/10.2752/089279303786992170
Kourkoutas, E., Georgiadi, M., & Hatzaki, M. (2011). Teachers’ perceptions of pupils’ social dysfunctions: A combined qualitative and quantitative approach. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 3870-3880.
Κουτσουβάνου, Ε. (2007). Μερικές απόψεις για το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) για το Νηπιαγωγείο και Προγράμματα Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Δραστηριοτήτων. Επιστημονικό Βήμα, 7, 76-89.
Lightfoot, C., Cole, M., & Cole, S. (2014). Η ανάπτυξη των παιδιών (Z. Μπαμπλέκου, επιμ. έκδ., Μ. Κουλεντιάνου, μτφρ.). Αθήνα: Gutenberg.(Έτος έκδοσης πρωτότυπου έργου: 2009).
Ljudska univerza Rogaška Slatina (2017). Οδηγός ενσωμάτωσης των ζώων στα εκπαιδευτικά προγράμματα (Προϊόν Erasmus). Ανάκτηση Ιούνιος 2, 2021 από: http://www.animalintegrationintheeducationalprogramme.eu/wp-content/uploads/2017/06.pdf
Λιθοξοΐδου, Λ. (2005). Διαμόρφωση στάσεων και αξιών φιλικών προς το περιβάλλον στην προσχολική ηλικία. Ψυχολογικές διαδικασίες και μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Πρακτικά 1ου Συνεδρίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Ισθμός Κορίνθου: ΥΠΕΠΘ – Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Ματσαγγούρας, Η. (2002). Διεπιστημονικότητα, Διαθεματικότητα και Ενιαιοποίηση στα νέα Προγράμματα Σπουδών: Τρόποι οργάνωσης της σχολικής γνώσης. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, 7, 19-36.
McCabe, P. C., & Altamura, M. (2011). Empirically valid strategies to improve social and emotional competence of preschool children. Psychology in the Schools, 48(5), 513-540. https://doi.org/10.1002/pits.20570
Μάρκου, Ρ. (2016). Εικαστική αγωγή και μελέτη περιβάλλοντος στο πλαίσιο των διαθεματικών προγραμμάτων σπουδών στην προσχολική & πρωτοσχολική εκπαίδευση. Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία.
Μαυρικάκη, Ε. (2005). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Ο νέος πολιτισμός που αναδύεται. Αθήνα: Gutenberg.
Melson, G. (2003). Child development and the human companion animal bond. American Behavioral Scientist, 47(1), 31-39. https://doi.org/10.1177%2F0002764203255210
Morrison, M. O., & Bratton, S. C. (2010). Preliminary investigation of an early mental health intervention for Head Start programs: Effects of child teacher relationship training on children's behavior problems. Psychology in the Schools, 47(10), 1003-1017. https://doi.org/10.1002/pits.20520
Νόμος 1650/86 (1986). Για την προστασία του περιβάλλοντος. (ΦΕΚ 160/ Α /16-10-86). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο.
Νόμος 4039/2012 (2012). Για τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς και την προστασία των ζώων από την εκμετάλλευση ή τη χρησιμοποίηση με κερδοσκοπικό σκοπό. (ΦΕΚ Α – 15/02.02.2012). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο.
Orfanakis, V., Papadakis, S., Kalogiannakis, M., Ampartzaki, M., & Vassilakis, K. (2016). Digital Student Conference Platform Implementation: The case study of the “Research Project” course. Ανοικτή Εκπαίδευση: Tο περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία, 12(2), 5-23. https://doi.org/10.12681/jode.10871
Παπαδημητρίου, Β. (2006). Περιβαλλοντική εκπαίδευση και σχολείο. Μια διαχρονική θεώρηση. Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω.
Πολέμης, Ι. (1904). Πρώτα βήματα, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Bιβλίων.
Πούλου, Μ. (2008). Κοινωνική και συναισθηματική μάθηση: μια προσέγγιση πρόληψης και αντιμετώπισης των συναισθηματικών και συμπεριφορικών δυσκολιών των μαθητών στο σχολείο. Στο. Δ. Σ. Νικολόπουλος (Επιμ.), Σχολική Ψυχολογία. Εφαρμογές στο σχολικό περιβάλλον, (237-281). Αθήνα: Τόπος.
Πρεβεζάνου, Β. & Χατζηγεωργίου Γ. (2012). Μια φορά κι έναν καιρό ήταν … το φυσικό περιβάλλον. Η αφήγηση ως εργαλείο μάθησης στην περιβαλλοντική εκπαίδευση για μικρά παιδιά. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
Raver, C. C., Jones, S. M., Li-Grining, C. P., Metzger, M., Champion, K. M., & Sardin, L. (2008). Improving preschool classroom processes: Preliminary findings from a randomized trial implemented in Head Start settings. Early childhood research quarterly, 23(1), 10-26. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2007.09.001
Sobel, D. (1996). Beyond ecophobia. Great Barrington, MA: Orion Society.
Vincent, A., Mamzer, H., Ng, Z., & Farkas, K. J. (2020). People and their pets in the times of the COVID-19 Pandemic. Society Register, 4(3), 111-128. https://doi.org/10.14746/sr.2020.4.3.06
Walsh, F. (2009). Human - Animal Bonds I: The relation significance of companion animals. Family Process, 48(2), 462- 480. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.2009.01296.x
Walsh, F. (2009). Human‐Animal bonds II: The role of pets in family systems and family therapy. Family Process, 48(4), 481-499. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.2009.01297.x
Walters, E., & Stokes, T. (2008). Social effects of a dog' s presence on children with disabilities. Anthrozoös, 21(1), 5-15. https://doi.org/10.1080/08927936.2008.11425166
White, R. (2004). Young children's relationship with nature: Its importance to children's development & the earth's future. White Hutchinson Leisure & Learning Group, 1-9.
Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2011). Εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και οδηγιών για τον εκπαιδευτικό «Εργαλεία Διδακτικών Προσεγγίσεων». Νέο Σχολείο (σχολείο 21ου αιώνα)-Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» ΜIS: 295450. Aθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Υπουργική απόφαση Γ2/21072β (ΦΕΚ 304/τ.Β΄/13-3-2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων σπουδών και Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών Προσχολικής Αγωγής. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο.
Χαρτερού, Ε.-Μ. (2017). Η παρουσία των αδέσποτων στην ελληνική παιδική λογοτεχνία. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Διατριβή, Τμήμα Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Χατζηγεωργίου, Γ. (2003). Η Φυσική μέσα από τα μάτια του μικρού παιδιού. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρης.
Χρυσαφίδης, Κ. (1995). Περιβαλλοντική εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο: ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση. Σύγχρονη Εκπαίδευση: Τρίμηνη Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, (82/83), 104-109.
Χρυσαφίδης, Κ. (2000). Βιωματική-επικοινωνιακή διδασκαλία. Αθήνα: Gutenberg.
Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice