Η μετάβαση του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος προς τον οπτικό γραμματισμό: Μια μελέτη των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών των Εικαστικών Τεχνών
Δημοσιευμένα:
Σεπ 24, 2024
Λέξεις-κλειδιά:
οπτικός γραμματισμός, προγράμματα σπουδών, εικαστική εκπαίδευση
Περίληψη
Στόχος αυτού του άρθρου είναι να αναδειχθεί η συνάφεια των εικαστικών τεχνών με τον οπτικό γραμματισμό και οι πολλαπλές συνδέσεις του με άλλα γνωστικά αντικείμενα, όπως οι θετικές επιστήμες και η γλώσσα. Γι’ αυτόν τον λόγο, έχει πραγματοποιηθεί βιβλιογραφική έρευνα για την χρήση του όρου “οπτικός γραμματισμός”, έτσι όπως εμφανίζεται αυτούσιος στα Νέα Προγράμματα Σπουδών των Εικαστικών Τεχνών Δημοτικού και Γυμνασίου. Παράλληλα, επιχειρείται να εντοπιστούν τα ίχνη του όρου ή οι έμμεσες αναφορές σε αυτόν στα Προγράμματα Σπουδών άλλων αντικειμένων. Επίσης, έχει γίνει μια καταγραφή της ιστορικής πορείας της εικαστικής εκπαίδευσης στο νεότερο ελληνικό κράτος από την ίδρυση του και εξής. Επιπροσθέτως, έχει πραγματοποιηθεί μια ανασκόπηση της πορείας της εικαστικής αγωγής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση από το 1995 μέχρι σήμερα. Να σημειωθεί, ότι ο επιθετικός προσδιορισμός που στα αγγλικά αποδίδεται ως “visual” στην \ελληνική γλώσσα έχει δύο τρόπους απόδοσης: είτε “εικαστικός” που σχετίζεται με τις εικαστικές τέχνες, είτε “οπτικός” που αναφέρεται σε οτιδήποτε γίνεται αντιληπτό διαμέσου της όρασης. Στα Νέα Προγράμματα, οι δύο αυτοί όροι συνδιαλέγονται σε μια διαρκή συνομιλία της τέχνης με την καθημερινή ζωή.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Ραπανάκη Μ., & Σιδηροπούλου Μ. (2024). Η μετάβαση του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος προς τον οπτικό γραμματισμό: Μια μελέτη των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών των Εικαστικών Τεχνών. Έρευνα στην Εκπαίδευση, 13(2), 156–168. https://doi.org/10.12681/hjre.37392
- Ενότητα
- Άρθρα
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.
Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αλαχιώτης, Σ. Ν. (χ.η.). Για ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα: Η Διαθεματικότητα και η Ευέλικτη Ζώνη αλλάζουν την παιδεία και αναβαθμίζουν την ποιότητα της Εκπαίδευσης. http://www.pi-schools.gr/download/programs/depps/s_alax_diathematikotita.pdf
Anderson, G. (2016, January). Drawing as a way of knowing. Interalia Magazine. https://www.interaliamag.org/interviews/gemma-anderson/
Μπέτσου, Β. (2017). Παρουσίαση της ΑΣΚΤ με αφορμή τον εορτασμό για τα 180 χρόνια της Σχολής [Βίντεο στο YouTube]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=GsK1m9DSYY4
Γαριού, Α., Δοκοπούλου, Μ., & Πούλου, Π. (2022α). Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Βιολογίας στις Α΄, Β΄ και Γ΄ γυμνασίου [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Γαριού, Α., Αποστόλου, Χ., & Μπιμπούδη, Μ. (2022β). Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Γεωγραφίας στις Ε΄και Στ΄ δημοτικού [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Γιαννημαρά, Ε., Σοφρά, Β., & Τζωρτζάκης, Ι. (2022α). Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα του Ελευθέρου Σχεδίου στη Γ΄λυκείου [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Γιαννημαρά, Ε., Σοφρά, Β., & Τζωρτζάκης, Ι. (2022β). Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα του Γραμμικού Σχεδίου στη Γ΄ λυκείου [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Δασκαλοθανάσης, Ν. (χ.η.). Ιστορικό. ASFA. http://www.asfa.gr/idrima/istoria
Εκπαίδευση: Καινοτομούν τα νέα σχολικά προγράμματα (2021, 11 Νοεμβρίου). Η Καθημερινή. https://www.kathimerini.gr/society/561582403/ekpaideysi-kainotomoyn-ta-nea-scholika-programmata/
Ένωση Εκπαιδευτικών Εικαστικών Μαθημάτων. (2023, Νοέμβριος 16). Στην αναμονή της τελεσίδικης απόφασης του ΣτΕ για την επαναφορά των Καλλιτεχνικών Μαθημάτων στο Λύκειο [Δελτίο Τύπου]. https://www.art-teachers.com/stin-anamoni-tis-telesidikis-apofasis-toy-ste-gia-tin-epanafora-ton-kallitechnikon-mathimaton-sto-lykeio/
Ευελπίδου, Ν. Ν., Κάβουρα, Α. Π., Καταρτζής, Ι., & Μακρή, Κ. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Γεωλογίας - Γεωγραφίας στις Α΄ και Β΄ γυμνασίου [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Hardiman, M. (2019, February 20). The arts need to be a central part of schooling. EducationWeek. https://www.edweek.org/teaching-learning/opinion-the-arts-need-to-be-a-central-part-of-schooling/2017/10
Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. (2022α, Δεκέμβριος 12). Εξ αποστάσεως Επιμόρφωση στα Νέα Προγράμματα Σπουδών Γενικής Εκπαίδευσης [Δελτίο Τύπου]. https://www.minedu.gov.gr/publications
Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. (2022β, Οκτώβριος). Επιμόρφωση στα νέα Προγράμματα Σπουδών Γενικής Εκπαίδευσης: Τομές και Συνέχειες [PowerPoint slides]. https://elearning.iep.edu.gr/study/pluginfile.php/1609582/mod_resource/content/1/epimorfosi sta nea programmata.pdf
Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. (2022γ). Πρόγραμμα Σπουδών Νεοελληνικής Γλώσσας στις Α΄, Β΄ και Γ΄ γυμνασίου[Πρόγραμμα Σπουδών]. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. (2022δ). Πρόγραμμα Σπουδών Μαθηματικών δημοτικού [Πρόγραμμα Σπουδών]. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. (2022ε). Πρόγραμμα Σπουδών Μαθηματικών στις Α΄, Β΄ και Γ΄ γυμνασίου [Πρόγραμμα Σπουδών]. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. (2022στ). Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Βιολογίας στις Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεις λυκείου [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Ινστιτούτο Έρευνας Μουσικής και Ακουστικής. (χ.η.). Πρόγραμμα Μελίνα. https://www.iema.gr/melina
Καφίδα, Φ., Σοφικίτης, Φ., & Χάιτα, Σ. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα των Καλλιτεχνικών των Α΄, Β΄ και Γ΄ γυμνασίου [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Letsiou, M. (2012). Sketchbook as a learning tool. Art Education journal, 28. Hellenic Art Teachers Union.
Μαγουλά, Ε., Μήτσης, Ν., Κανελλόπουλος, Δ., Μήτση, Α., Οικονομάκου, Μ., Σαμαρά, Σ., Τζανάκη, Α., & Τζανάκη, Α. (2022). Πρόγραμμα σπουδών της Νεοελληνικής Γλώσσας στο δημοτικό [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Μπερεδήμας, Π., Δαφιώτης, Π., Λέτσιου, Μ., & Σαρρής, Δ. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα των Εικαστικών στο δημοτικό [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Μυταρά, Χ., Μωραϊτη, Ε., & Πλαγιάννη, Α. (χ.η.). Η ματιά των εικαστικών. Υπουργείο εθνικής παιδείας και θρησκευμάτων & Υπουργείο Πολιτισμού: Κεντρική επιτροπή συντονισμού προγράμματος «Μελίνα». https://www.iema.gr/data/EducationalProjects/Melina/eikastika/H_MATIA_TON_EIKASTIKON_Vivlio_Daskalou.pdf
National Endowment for the Arts. (2015, July). How creativity works in the brain. Artworks & National Endowment for the Arts. https://www.arts.gov/sites/default/files/how-creativity-works-in-the-brain-report.pdf
Νισταζάκης, Ε. Ε., Γκινούδη, Α., Διαμαντής, Ν., Δρόλαπας, Α., Καπότης, Ε., Κεραμιδάς, Κ., & Ρουμπέα, Γ. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Φυσικής στις Α΄, Β΄ και Γ΄ γυμνασίου [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Όθων Βασιλεύς της Ελλάδος. (1836/1837). Διάταγμα περί εκπαιδεύσεως στην αρχιτεκτονικήν. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος, Α 82/31.12.1836/12.1.1837
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (2003α). Διαθεματικό ενιαίο πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών: Γενικό μέρος [Πρόγραμμα Σπουδών]. http://www.pi-schools.gr/download/programs/depps/1Geniko_Meros.pdf
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (2003β). Διαθεματικό ενιαίο πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών: ΔΕΠΠΣ – ΑΠΣ Εικαστικών [Πρόγραμμα Σπουδών]. http://www.pi-schools.gr/programs/depps/
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο - Υπουργείο Παιδείας και δια Βίου Μάθησης. (2011α). Νέο Σχολείο: Πρόγραμμα σπουδών, σχολική και κοινωνική ζωή, πρωτοβάθμια εκπαίδευση [Πρόγραμμα Σπουδών]. http://ebooks.edu.gr/info/newps/.pdf
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο - Υπουργείο Παιδείας και δια Βίου Μάθησης. (2011β). Πρόγραμμα σπουδών για το Νέο Σχολείο: πεδίο: Πολιτισμός -Δραστηριότητες Τέχνης για την Υποχρεωτική Εκπαίδευση [Πρόγραμμα Σπουδών]. http://ebooks.edu.gr/info/newps/αισθητικη αγωγή.pdf
Πεντέρη, Ε., Χλαπάνα, Ε., Μέλλιου, Κ., Φιλιππίδη, Α., & Μαρινάτου, Θ. (2022). Πρόγραμμα σπουδών για την προσχολική εκπαίδευση – Διευρυμένη εκδοχή [Πρόγραμμα Σπουδών]. Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Ραπανάκη, Κ. (2022). Οι αντιλήψεις των παιδιών για το φως και το χρώμα ως φυσικά φαινόμενα: Μια πρόταση αξιοποίησης του εικαστικού μαθήματος στο Δημοτικό Σχολείο ως διεπιστημονική σύνδεση της Τέχνης και των Φυσικών Επιστημών στη διδακτική πράξη [Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής]. Ιδρυματικό Αποθετήριο Πολυνόη. https://polynoe.lib.uniwa.gr/xmlui/handle/11400/1727
Σιδηροπούλου, Μ., & Χριστοφή, Σ. (2019). Για την υλικότητα της γλώσσας: Παιδαγωγικές, διδακτικές και μεθοδολογικές διαστάσεις. Τόμος Πρακτικών του 3ου Διεθνούς Συνεδρίου: «Γραμματισμός και σύγχρονη κοινωνία: Ταυτότητες, κείμενα, θεσμοί» (σσ. 513-524). Λευκωσία, Κύπρος. https://www.pi.ac.cy/pi/files/epimorfosi/synedria/literacy/2019/3rd_Lit_Con_Proceedings.pdf
Συνταγματική η κατάργηση “ελευθέρου σχεδίου” και “γραμμικού σχεδίου” από τα λύκεια. (2021, Δεκέμβριος 30). Η Ναυτεμπορική. https://rb.gy/2kq7it
Taylor, A. (2008) Foreword - Re: Positioning Drawing. In S. Garner (Ed.), Writing on Drawing: Essays of Drawing Practice and Research (pp. 9-12). Intellect Books.
Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. (2010). Απόφαση με αριθμ. Φ3/609/60745/Γ1/2010: Ορισμός 800 δημοτικών σχολείων με ενιαίο αναμορφωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, Β 804/9.6.2010.
Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. (2016). Απόφαση με αριθμ. Φ12/657/70691/Δ1: Ωρολόγιο Πρόγραμμα Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, Β 1324/11.5.2016.
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. (2002). Απόφαση με αριθμ. Φ.50/76/121153/Γ1: Ορισμός προγραμμάτων σπουδών, ωραρίου και ωρολογίου προγράμματος ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, Β 1471/22.11.2002.
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. (2006). Απόφαση με αριθμ. Φ.51/154/77093/Γ1: Αναμόρφωση ωρολογίων προγραμμάτων των 28 ολοήμερων πειραματικών σχολείων. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, Β 1139/23.8.2006.
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. (2020). Νόμος 4713/2020, άρθρο 14, παρ. 3: Εκσυγχρονισμός της ιδιωτικής εκπαίδευσης και άλλες επείγουσες διατάξεις. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, Α 147/29.7.2020.
Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. (2020, Ιούνιος 18). Fake news ο εξοβελισμός της τέχνης από τα σχολεία! [Δελτίο Τύπου]. https://www.minedu.gov.gr/rss/45406-18-06-20-fake-news-o-eksovelismos-tis-texnis-apo-ta-sxoleia
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. (1995). Πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ»: Εκπαίδευση και Πολιτισμός. https://www.culture.gov.gr/el/service/SitePages/view.aspx?iID=2583
