Μαθαίνουμε παίζοντας παρέα με τον χώρο: μια ερευνητική προσέγγιση στο νηπιαγωγείο

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 22, 2024
DOI: https://doi.org/10.12681/icw.35548
Λέξεις-κλειδιά:
Παιχνίδι Play Based Learning Χώρος Νηπιαγωγείου Συνεργατική Μάθηση
Αλεξάνδρα Γκλούμπου
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τ.Ε.Π.Α.Ε.
Δόμνα Μίκα Κακανά
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τ.Ε.Π.Α.Ε
Περίληψη

Το παιχνίδι αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές πτυχές στην πορεία ανάπτυξης και μάθησης του παιδιού. Είναι μία πολύπλοκη και πολυεπίπεδη δραστηριότητα. Το παιδί καθώς παίζει σε διαφορετικές ενότητες χώρου δίνει στο παιχνίδι μορφές που σχετίζονται με την προσωπικότητα και τις εμπειρίες του και οι οποίες διαφοροποιούνται εξαιτίας της δυναμικής αλληλεπίδρασης του ίδιου με τους συνομηλίκους, με τους ενήλικες, με τον χώρο και τα υλικά. Σκοπός του ερευνητικού προγράμματος ήταν οι οργανωμένες δραστηριότητες να βασίζονται στο παιχνίδι (play based learning) σε συνδυασμό με την εφαρμογή συνεργατικής μάθησης και την ευέλικτη χρήση του χώρου και των ανοιχτών υλικών. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν η συνεργατική έρευνα δράση, επειδή αποτελεί μία συνεργατική προσπάθεια ανάμεσα στους ερευνητές και τις εκπαιδευτικούς προκειμένου να συνδυάσουν αποτελεσματικά τη θεωρία, με την εμπειρία και την πράξη με απώτερο σκοπό τον εμπλουτισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας με καινοτόμες πρακτικές. Το δείγμα ήταν 52 παιδιά, ηλικίας 3,5-6 ετών. Η διάρκεια της έρευνας ήταν έξι μήνες. Τα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν το ημερολόγιο, ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο για τις νηπιαγωγούς των τμημάτων κι ένας οδηγός συνέντευξης για τα παιδιά, με ερωτήσεις ανοιχτού και κλειστού τύπου, που διενεργήθηκαν μετά τη λήξη του ερευνητικού προγράμματος. Χρησιμοποιήθηκε, επίσης, συστηματική φωτογράφιση και βιντεοσκόπηση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συστηματική ενσωμάτωση του παιχνιδιού στις οργανωμένες δραστηριότητες, με την ευέλικτη χρήση του χώρου της τάξης από τα παιδιά και τις νηπιαγωγούς οδήγησαν στη δημιουργία μίας συνεργατικής κουλτούρας στην τάξη, με αυξημένο επίπεδο επικοινωνίας και αλληλεπιδράσεων, καλλιέργεια δεξιοτήτων επίλυσης προβλήματος και αυξημένη συμμετοχή των παιδιών στις δραστηριότητες.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Επιστημονική αρθρογραφία & εκπαιδευτικές δράσεις
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αντωνίου, Ε., & Πουρκός, Μ. (2022). Η Παιδεία Παίζει. Δίσιγμα.
Bergen, D. (2002). The role of pretend play in children's cognitive development. Early Childhood Research & Practice, 4(1), n1. Ανακτήθηκε 05-05-2023 από: https://eric.ed.gov/?id=ED464763
Branzi, A. (2008). Education and Relational Space. In G. Ceppi & M. Zini (Eds), Children, Spaces, Relations: Metaproject for an environment for young children. Reggio Children.
Barto, A.G., Mirolli, M., & Baldassarre, G. (2013). Novelty or surprise? Frontiers in Psychology, 4, 907.
Γερμανός, Δ., & Γκλούμπου, Α. (2020). Το παιδί δημιουργεί τον χώρο του: αρχιτεκτονικές, παιδαγωγικές και ψυχοκοινωνικές παράμετροι. Στο Κ. Τσουκαλά, Δ. Γερμανός, Α. Γκλούμπου, Γ. Κατσαβουνίδου, Π. Παντελιάδου, & Π. Τόμπρου (Eπιμ.) Παιδική χωρική αφηγηματικότητα. Πόλη- παιχνίδι- εκπαίδευση. Πρακτικά Συνεδρίου Χώροι για το Παιδί ή Χώροι του Παιδιού; (Μάϊος 2017). Θεσσαλονίκη Επίκεντρο 141-152 Διαθέσιμο και στο: https://eproceedings.epublishing.ekt.gr/index.php/childspace/article/view/1431
Γερμανός, Δ. (2006). Οι Τοίχοι της Γνώσης. Gutenberg
Γίδαρη, Σ., & Κακανά, Δ. (2020). Αξιολόγηση του προγράμματος επαγγελματικής ανάπτυξης εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης. Αναβαθμίζοντας την ποιότητα του προσχολικού περιβάλλοντος. Στο Ε., Γουργιώτου, Δ., Κακανά, Μ., Μπιρμπίλη, & Κ., Χατζοπούλου, (Eπιμ.) (2020). Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών και Παιδαγωγικά Τμήματα, 30 χρόνια μετά: Αντιμετωπίζοντας τις νέες προκλήσεις. Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου του Δικτύου Πρακτικών Ασκήσεων. (Βόλος, 28-30 Σεπτεμβρίου) 412-426. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας. Διαθέσιμο και στο: http://press.uth.gr/images/ebooks/ebook_praktika.pdf/
Γκλούμπου, Α., & Κακανά, Δ.M. (2020). Τα παιδιά ανασχεδιάζουν τον χώρο της τάξης τους: μία έρευνα δράση στο νηπιαγωγείο με την προσέγγιση του Μωσαϊκού. Στο Κ. Τσουκαλά, Δ. Γερμανός, Α. Γκλούμπου, Γ. Κατσαβουνίδου, Π. Παντελιάδου, & Π. Τόμπρου (Eπιμ.) Παιδική χωρική αφηγηματικότητα. Πόλη- παιχνίδι- εκπαίδευση. Πρακτικά Συνεδρίου Χώροι για το Παιδί ή Χώροι του Παιδιού; (Μάϊος 2017). Θεσσαλονίκη Επίκεντρο 141-152 Διαθέσιμο και στο: https://eproceedings.epublishing.ekt.gr/index.php/childspace/article/view/1432
Cadwell, L. (2003). Bringing Learning to Life: The Reggio Approach to Early Childhood Education. Teachers College Press.
Ceppi, G., & Zini, M. (2008). Children, Spaces, Relations: Metaproject for an environment for young children. Reggio Children.
Clark, A. (2010). Transforming Children’s Spaces. Children’s and adults’ participation in designing learning environments. Routledge.
Clinton, V., & Wilson, N. (2019). More than chalkboards: classroom spaces and collaborative learning attitudes. Learning Environments Research, 22, 325-344. Springer. https://doi.org/10.1007/s10984-019-09287-w
Cohen, L., Manion L, & Morrison K. (2008). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Μεταίχμιο.
Crenshaw, D.A., Brooks R., & Goldstein, S. (2015). Play Therapy Interventions to Enhance Resilience. The Guilford Press.
Δαφέρμου, Χ., Κουλούρη Π., & Μπασαγιάννη Ε. (2008). Οδηγός Νηπιαγωγού. Εκπαιδευτικοί. Δημιουργικά Περιβάλλοντα Μάθησης. Γ’ Έκδοση. ΟΕΔΒ.
Day, C. (2003). Η εξέλιξη των εκπαιδευτικών. Οι προκλήσεις της δια βίου μάθησης. Μτφρ. Α. Βακάκη. Τυπωθήτω.
Dudek, M. (2005). Children’s Spaces. Architectural Press.
Fisher, K. R., Hirsh-Pasek, K., Newcombe, N., & Golinkoff, R. M. (2013). Taking shape: Supporting preschoolers' acquisition of geometric knowledge through guided play. Child Development, 84, 1872-1878.
Fleer, M. (2018). Το Παιχνίδι στην Προσχολική Ηλικία. Μ. Μπιρμπίλη (Επιμ.). Σοφία
Fraser, B. J. (2012). Classroom Learning Environments: Retrospect, Context and Prospect. Second International Handbook of Science Education. Springer, 1191-1239. http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4020-9041-7_79
Germanos, D. (2015). The Place as factor of the pedagogical quality of space. In Germanos, D. & Liapi, M. (Eds), Places for Learning Experiences. Think, Make, Change. Digital Proceedings of the Symposium with International Participation, Thessaloniki, 09-10 January 2015. Greek National Documentation Centre, 46-55, Ανακτήθηκε από: http://epublishing.ekt.gr/el/12239
Gkloumpou, A., & Germanos, D. (2020). The Importance of Classroom Cooperative Learning Space as an Immediate Environment for Educational Success: An Action Research Study at Greek Kindergartens. Educational Action Research, 30(1), 61–75. https://doi.org/10.1080/09650792.2020.1771744
Gkloumpou, A. (2019). Material and Non-Material Qualities of the Space Created by the Child in the Preschool Classroom. International Journal of Humanities and Social Science. Vol. 9, No.2 Διαθέσιμο και στο: http://dx.doi.org/10.30845/ijhss.v9n2p13
Huizinga, J. (2010). Ο άνθρωπος και το παιχνίδι (Homo Ludens). Μτφ. Γ. Λυκιαρδόπουλος, Στ. Ροζάνης. Γνώση.
ΙΕΠ-ΥΠΑΙΘ (2021). Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση. ΕΣΠΑ 2014-2020, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση. Ανακτήθηκε από: http://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli
Johnson, D.W., & Johnson, F. (2009). Joining Together: Group, Theory and Group Skills. Allyn and Bacon.
Johnson, D.W., & Johnson, R.T. (1999). Learning Together and Alone. Allyn and Bacon.
Κακανά, Δ. Μ. (2015). Η Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση. Θεωρητικές Προσεγγίσεις και Εκπαιδευτικές Προοπτικές. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη ΑΕ. (Β’ εκδ).
Kapaxtsi, V., & Kakana D.M. (2014). Traditional Classrooms Transformed into Modern School Environments through Collaborative Action Research. International Journal of Elementary Education. Vol. 3, No. 3, 2014, pp. 58-64. https://doi.org/10.11648/j.ijeedu.20140303.12
Κακανά, Δ.-Μ. (2020). Ο χώρος του νηπιαγωγείου ως τρίτος παιδαγωγός. Στο Κ. Τσουκαλά, Δ. Γερμανός, Α. Γκλούμπου, Γ. Κατσαβουνίδου, Π. Παντελιάδου, & Π. Τόμπρου (Eπιμ) Παιδική χωρική αφηγηματικότητα. Πόλη- παιχνίδι- εκπαίδευση Πρακτικά Συνεδρίου Χώροι για το Παιδί ή Χώροι του Παιδιού; (Μάϊος 2017). Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο 141-152. Διαθέσιμο και στο: https://eproceedings.epublishing.ekt.gr/index.php/childspace/article/view/1430
Μπίκος, Κ. (2004). Αλληλεπίδραση και Κοινωνικές Σχέσεις στη Σχολική Τάξη. Ελληνικά Γράμματα
Newby, P. (2019). Μέθοδοι έρευνας στην Εκπαίδευση. Πεδίο
Piaget, J., & Inhelder, B. (2003). Psychologie de l’enfant. Presses Universitaires de France.
Pyle, A. Pyle, M., Prioletta, J., & Alaca, B. (2021). Portrayals of play-based learning: Misalignments between public discourse, classroom realities, and research. American Journal of Play, volume 13, number 1. The Strong. Ανακτήθηκε 03-04-2023 από: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1304727.pdf
Pyle, Α., & Danniels, Ε. (2017). A Continuum of Play-Based Learning: The Role of the Teacher in Play-Based Pedagogy and the Fear of Hijacking Play. Early Education and Development, 28:3, 274- 289, https://doi.org/10.1080/10409289.2016.1220771
Ρέντζου, Κ., & Σακελλαρίου, Μ. (2014). Ο Χώρος ως Παιδαγωγικό Πεδίο σε Προσχολικά Περιβάλλοντα Μάθησης. Πεδίο.
Ramani, G. B., & Brownell C. A. (2014). Preschoolers’ cooperative problem solving: Integrating play and problem solving. Journal of Early Childhood Research, 12(1), 92-108. Ανακτήθηκε 30-03-2023 από: http://dx.doi.org/10.1177/1476718X13498337
Rinaldi, K. (2008). The space of childhood. In G. Ceppi & M. Zini (Eds.), Children, Spaces, Relations: Metaproject for an environment for young children. Reggio Children.
Rinaldi, K. (1998). ‘Projected Curriculum Constructed Through Documentation—Progettazione.’ In The Hundred Languages of Children: The Reggio Emilia Approach—Advanced Reflections, edited by Carolyn Edwards, Lella Gandini, and George Forman, 113–125. CT: Ablex
Van Oers, B., & Duijkers, D. (2013). Teaching in a play-based curriculum: Theory, practice and evidence of developmental education for young children. Journal of Curriculum Studies, 45, 511-534. http://dx.doi.org/10.1080/00220272.2011.637182
Ward-Thomson, C., Aspinall, P., & Montarzino, A. (2008). The Childhood Factor: Adult visits to Green Places and the Significance of Childhood Experience. Environment and Behavior, 40 (1), 111-143.
Weisberg, D. S., Hirsh‐Pasek, K., & Golinkoff, R. M. (2013). Guided play: Where curricular goals meet a playful pedagogy. Mind, Brain, and Education, 7(2), 104–112. https://doi.org/10.1111/mbe.12015
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)