Θεραπευτική σχέση: δυναμικές αλληλεπιδράσεις και ο ρόλος του φύλου

PDF
Δημοσιευμένα: Jun 7, 2021
DOI: https://doi.org/10.12681/psy_hps.26863
Λέξεις-κλειδιά:
Θεραπευτική αλληλεπίδραση φύλο ψυχοθεραπευτική σχέση
Christina Athanasiades
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
https://orcid.org/0000-0003-4916-9328
Περίληψη

Στο παρόν άρθρο υπογραμμίζεται, κατ’ αρχάς, η σημασία διαφόρων πλευρών της ψυχοθεραπευτικής σχέσης -όπως η θεραπευτική συμμαχία, η συνεργασία, η ενσυναίσθηση, η συμφωνία ως προς τους στόχους-, οι οποίες αποδεδειγμένα επηρεάζουν το θεραπευτικό αποτέλεσμα και συνδέονται σταθερά με την βελτίωση της ψυχικής υγείας του/της θεραπευόμενου/ης,  ανεξάρτητα από τις διαφορετικές θεωρητικές προϋποθέσεις και αρχές των ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων. Από την άλλη πλευρά, αναγνωρίζεται ότι ο προσδιορισμός των ποιοτικών χαρακτηριστικών που συμβάλλουν και επηρεάζουν την ψυχοθεραπευτική σχέση και διαδικασία αποτελεί ένα επίπονο έργο, καθώς εξαρτάται από τα θεραπευτικά όρια αυτής της σχέσης, τα χαρακτηριστικά του/της θεραπευτή/τριας, αλλά και από παράγοντες που σχετίζονται με τον/την θεραπευόμενο/η, όπως οι στάσεις, οι προσδοκίες, τα κίνητρα και η δέσμευσή του/της σε μια διαδικασία αλλαγής. Ένα στοιχείο που φαίνεται ότι χαρακτηρίζει την ταυτότητα κάθε μέλους ξεχωριστά, αλλά και τις δυναμικές διαδικασίες αλληλεπίδρασης της θεραπευτικής δυάδας, είναι το φύλο. Για το λόγο αυτό, στο παρόν άρθρο επισημαίνεται η σημασία του παράγοντα ‘φύλο’ στη διαμόρφωση της επικοινωνίας και της συνεργασίας μεταξύ θεραπευτών/τριών και θεραπευομένων, ενώ διατυπώνεται η θέση ότι η επίγνωση των δυναμικών της έμφυλης ταυτότητας, σε συνδυασμό και με άλλα χαρακτηριστικά, είναι προϋπόθεση μιας αποτελεσματικής και δεοντολογικά ορθής πρακτικής.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Το περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έχει υιοθετήσει μία πολιτική Platinum open-access. Τα έξοδα υποβολής, επεξεργασίας ή δημοσίευσης των εργασιών καλύπτονται από την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία. Τα πνευματικά δικαιώματα των δημοσιευμένων εργασιών προστατεύονται από την άδεια 'Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International'. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Η άδεια αυτή επιτρέπει σε τρίτους, να χρησιμοποιούν την εργασία σε οποιαδήποτε μορφή, με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση στο περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Επιπλέον, κάθε διανομή της εργασίας οφείλει να γίνεται με τους ίδιους όρους διανομής, δηλαδή με την ίδια άδεια Creative Commons.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Christina Athanasiades, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Τμήμα Ψυχολογίας
Αναφορές
Ardito, R. B., & Rabellino, D (2011). Therapeutic alliance and outcome of psychotherapy: Historical escursus, measurements, and prospects for research. Frontiers in Psychology, 2, 270. https://doi.org/10.3389/ fpsyg.2011.00270
Blow, A. J., Sprenkle, D. H., & Davis, S. D. (2007). Is who delivers the treatment mor important than the treatment itself? The role of the therapist in common factors. Journal of Marital and Family Therapy, 33(3), 298-317.
https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.2007.00029.x
Bohart, A. C. (2000). The client is the most important common factor: Clients’ self-healing capacities and psychotherapy. Journal of Psychotherapy Integration, 10(2), 127-149. https://doi.org/10.1023 /A:1009444132104
Bohart, A. C., & Tallman, A. K. (2010). Clients: The neglected common factor in psychotherapy. In Duncan, B. L., Miller, S. D., Wampold, B. E., & Hubble, M. A. (Eds) The Heart & Soul of Change. Delivering What Works in Therapy, 2nd edn. American Psychological Association, 83–111. https://doi.org/10.1037/12075-003
Bordin, E. S. (1979). The generalizability of the psychoanalytic concept of the working alliance. Psychotherapy: Theory, Research & Practice, 16(3), 252-260. https://doi.org/10.1037/h0085885
Brown, J. (2015). Specific techniques vs. common factors? Psychotherapy integration and its role in ethical practice. American Journal of Psychotherapy, 69(3), 301-316. https://doi.org/10.1176/appi.psychotherapy. 2015.69.3.301
Cooper, M. (2005). Therapists’ experiences of relational depth: A qualitative interview study. Counselling and Psychotherapy Research, 5(2), 87-95. https://doi.org/10.1080/17441690500211130
Cooper, M. (2013). Experiencing relational depth in therapy: What we know so far. In Knox, R., Murphy, D., Wiggins, S., & Cooper, M. (Eds.) Relational Depth. New perspectives and developments (pp. 62-76). Hampshire. Palgrave MacMillan. https://doi.org/10.1007/978-1-137-29831-7_6
European Federation of Psychologists’ Associations (EFPA) (2020). Μετα-Κώδικας Ηθικής. Αναρτήθηκε στις 12 Μαΐου από http://www.seps.gr/index.php/efpa
Gelso, C. (2014). A tripartite model of the therapeutic relationship: Theory, research and practice. Psychotherapy Research, 24(2), 117-131. https://doi.org/10.1080/10503307.2013.845920
Gehart, D. R., & Lyle, R. R. (2001). Client experience of gender in therapeutic relationships: An interpetatove ethnography. Family Process, 40(4), 443-458. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.2001.4040100443.x
Horvath, A. O. (2005). The therapeutic relationship: Research and theory. Psychotherapy Research, 15(1-2), 3-7. https://doi.org/10.1080/10503300512331339143
Horvath, A. O., Fluckiger, C., Del Re A. C., & Symonds, D. (2011). Alliance in individual psychotherapy. Psychotherapy, 48(1), 9-16. https://doi.org/10.1037/a0022186
Horvath A. O., Luborsky, L. (1993). The role of the therapeutic alliance in psychotherapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61(4), 561-573. https://doi.org/10.1037/0022-006X.61.4.561
Horvath, A. O., & Symonds, B. D. (1991). Relation between working alliance and outcome in psychotherapy: A meta-analysis. Journal of Counseling Psychology, 38(2), 139-149. https://doi.org/10.1037/00220167.38 .2.139
Karver, M. S., Handelsman, J. B., Fields, S., & Bickman, L. (2006). Meta-analysis of therapeutice relationship variables in youth and family therapy: The evidence for different relationship variables in the child and adolescent treatment outcome literature. Clinical Psychology Review, 26, 50-65. https://doi.org/10.1016/ j.cpr.2005.09.001
Kastrani, Th., Deliyanni-Kouimtzi, V., & Athanasiades, C. (2014). Greek female clients’ experience of the gendered therapeutic relationship: An interpretative phenomenological analysis. International Journal for the Advancement of Counselling. https://doi.org/10.1007/s10447-014-9227-y
Kastrani, Th., Deliyanni-Kouimtzis, V., & Athanasiades, C. (2017). Women as counselling and psychotherapy clients: Reseraching the therapeutic relationship. The European Joyrnal of Counselling Psychology, 6(1), 138-161. https://doi.org/10.5964/ejcop.v6i1.130
Lambert, M. J., & Barley, D. E. (2001). Research summary on the therapeutic relationship and psychotherapy outcome. Psychotherapy, 38(4), 357-361. https://doi.org/10.1037/0033-3204.38.4.357
Norcross, J. C. (2011). Psychotherapy relationships that work: Evidence-based responsiveness (2nd ed.). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199737208.001.0001
Norcross, J. C., & Lambert, M. J. (2018). Psychotherapy relationships that work III. Psychotherapy, 55(4), 303-315. https://doi.org/10.1037/pst0000193
Norcross, J. C., & Wampold, B. E. (2011).Evidence-based therapy relationships: Research conclusions and clinical practices. Psychotherapy, 48(1), 98-102. https://doi.org/10.1037/a0022161
Pikus, C. F., & Heavy, C. L. (1996). Client preferences for therapist gender. Journal of College Student Psychotherapy, 10(4), 35-43. https://doi.org/10.1300/J035v10n04_05
Snell Jr., W. E., Hampton, B. R., & McManus, P. (1992). The impact of counselor and participant gender on willingness to discuss relational topics: Development of the Relationship Disclosure Scale. Journal of Counseling & Development, 70(3), 409-416. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1992.tb01625.x
Speight, S. L., & Vera, E. M. (2005). University counseling center clients’ expressed preferences for counselors: A four year archival exploration. Journal of College Student Psychotherapy, 19(3), 55-68. https://doi.org/10.1300/J035v19n03_06
Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ) (2020). Κώδικας Δεοντολογίας. Αναρτήθηκε στις 12 Μαΐου από http://www.seps.gr/index.php/2010-02-22-13-47-11
Wampold, B. E. (2015). How important are the common factors in psychotherapy? An update. World Psychiatry, 14(3), 270-277. https://doi.org/10.1002/wps.20238
Wiggins, S., Elliott, R., & Cooper, M. (2012). The prevalence and characteristics of relational depth events in psychotherapy. Psychotherapy research, 22(2), 139-158. https://doi.org/10.1080/10503307.2011.629635
Wilhelmsson Gostas, M., Wiberg, B., Neander, K., & Kjellin, L. (2011). ‘Hard work’ in a new context: Clients’ experiences of psychotherapy. Qualitative Social Work, 0(00), 1-18. https://doi.org/10.1177/ 1473325011431649
Wintersteen, M. B., Mensinger, J. L., & Diamond, G. S. (2005). Do gender and racial differences between patient and therapist affect therapeutic alliance and treatment retention in adolescents? Professional Psychology: Research and Practice, 36(4), 400-408. https://doi.org/10.1037/0735-7028.36.4.400
Yalom, I., (2012). Love’s executioner: and other tales of psychotherapy. Basic Books.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)