Η έννοια του «σχολικού μουσείου» ως μια εναλλακτική μορφή συνεργασίας σχολείου και μουσείου

PDF
Δημοσιευμένα: Sep 2, 2024
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.37600
Λέξεις-κλειδιά:
πολιτισμός εκπαίδευση σχολική συλλογή σχολικό μουσείο
Μαρία Κυριάκου
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
https://orcid.org/0009-0000-4796-8850
Χαρίκλεια Κανάρη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
https://orcid.org/0000-0002-8719-6506
Περίληψη

Η διασύνδεση σχολείου και μουσείου πραγματώνεται, συνήθως, μέσω των σχολικών επισκέψεων σε μουσεία. Στη γενικότερη, όμως, κατεύθυνση ενίσχυσης αυτής της σχέσης, ανακύπτουν ερωτήματα σχετικά με τις δυνατότητες εναλλακτικών μορφών συνεργασίας. Οι συλλογές υλικού πολιτισμού στο πλαίσιο της λειτουργίας σχολικών μονάδων θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία αφορμή και μορφή εναλλακτικής συνεργασίας με εκπαιδευτικά οφέλη και ποικίλες προεκτάσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες προσεγγίσεις διασύνδεσης εκπαίδευσης και πολιτισμού, η παρούσα εργασία εστιάζει στις συλλογές αυτές, ή αλλιώς «σχολικά μουσεία», και αποτελεί μία βιβλιογραφική ανασκόπηση, με σκοπό να καταγράψει μελέτες και έρευνες σχετικά με τη συγκρότηση, τον ρόλο καθώς και την εννοιολογική οριοθέτηση αυτών. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν ότι η έννοια και οι πρακτικές «σχολικών μουσείων» έχουν μακρά ιστορία. Μεγάλο μέρος των δεδομένων αφορούν σε μελέτες εκπαιδευτικής ιστοριογραφίας παρουσιάζοντας διαφορετικές περιπτώσεις «σχολικών μουσείων», ενώ ένας σημαντικός αριθμός ερευνών πραγματεύονται ζητήματα σύγχρονης μουσειοπαιδαγωγικής εφαρμογής. Ωστόσο, στη χώρα μας αποτελεί ένα πεδίο που χρήζει περαιτέρω έρευνας.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Butcher, K., Runburg, M., & Hudson, M. (2017). Using digitized objects to promote critical thinking and engagement in classrooms. Library Hi Tech News, 34(7), 12–15. https://doi.org/10.1108/LHTN-06-2017-0039
Γιαννούτσου, Ν. (2015). Αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων στη μουσειοπαιδαγωγική. Στο Ν. Νικονάνου (Επιμ.), Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα (σσ. 225-252). Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. https://hdl.handle.net/11419/712
Γκαζή, Α. (1999). Από τις μούσες στο μουσείο: Η ιστορία ενός θεσμού διά μέσου των αιώνων. Αρχαιολογία και Τέχνες, 70, 39-46.
Caffrey, G. E., & Rogers, R. (2019). Students taking social action: Critical literacy practices through school-as-museum learning. Berkeley Review of Education, 8(1), 83–114. https://doi.org/10.5070/B88134957
Cornish, C., & Driver, F. (2020). ‘Specimens distributed’: The circulation of objects from Kew’s Museum of Economic Botany, 1847–1914. Journal of the History of Collections, 32(2), 327–340. https://doi.org/https://doi.org/10.1093/jhc/fhz008
Cornish, C., Driver, F., Nesbitt, M., & Willison, J. (2021). Revitalizing the school museum: Using nature-based objects for cross-curricular learning. Journal of Museum Education, 46(3), 334–347. https://doi.org/10.1080/10598650.2021.1953324
Croker, O. (2021). Teaching classics with objects? The acquisition of classical antiquities by British schools, 1860–1950. Journal of the History of Collections, 33(2), 373–384. https://doi.org/10.1093/JHC/FHAA048
D’Acquisto, L. (2013). Museums at school. ASCD, 70(5). Ανάκτηση από https://www.ascd.org/el/articles/museums-at-school
Depaepe, M. (2021). The fragile boundary between ‘education’ and ‘educationalisation’: Some personal reflections on the often exaggerated educational aspirations of museums. Historia y Memoria de La Educación, 15, 389–419. https://doi.org/10.5944/hme.15.2022.32106
Dussel, I. (2011). Between exoticism and universalism: Educational sections in Latin American participation at international exhibitions, 1860–1900. Paedagogica Historica, 47(5), 601–617. https://doi.org/10.1080/00309230.2011.602351
García, S. V. (2007). School museums, collections, and elementary teaching of the natural sciences in late XIX century Argentina [Museos escolares, colecciones y la enseñanza elemental de las ciencias naturales en la Argentina de fines del siglo XIX]. História, Ciências, Saúde-Manguinhos, 14(1), 173–196. https://doi.org/10.1590/S0104-59702007000100009
Georgaki, M. (2020). Plastics’ canonisation: Aspects of value in the Camberwell Inner London Education Authority Collection. In S. Lambert (Ed.), Provocative Plastics. Their value in design and material culture (pp. 215–233). Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-3-030-55882-6_12
Ghosh, S. (2022). Reaching out-of-school children with the museum school. Childhood Education, 98(1), 32–41. https://doi.org/10.1080/00094056.2022.2020535
Gomes, I. (2017). The natural history collection at the Lisbon Military College: Tracing the history of a teaching collection. Journal of the History of Collections, 29(3), 409–422. https://doi.org/10.1093/jhc/fhw036
Gomes, I. (2018). The scientific heritage of Portuguese secondary schools: A historical approach. Paedagogica Historica, 54(4), 468–484. https://doi.org/10.1080/00309230.2017.1409771
Gomes, I. (2019). Instruments, objects, and collections as sources for the history of science education [Instrumentos, objetos e coleções como fontes para a história do ensino das ciências]. História, Ciências, Saúde-Manguinhos, 26(4), 1211–1222. https://doi.org/10.1590/s0104-59702019000400011
Granato, M. (2013). Scientific heritage in Brazil. Studies in History and Philosophy of Science Part A, 44(4), 690–699. https://doi.org/10.1016/J.SHPSA.2013.07.008
Griffith, A., Carroll, M. B., & Farrell, O. (2021). From Sèvres to Melbourne: Art and education museums in 19th-century Victoria. History of Education Review, 50(2), 272–286. https://doi.org/10.1108/HER-08-2020-0048
Hope, A. (2018). Young children as curators. International Journal of Art & Design Education, 37(1), 29–40. https://doi.org/10.1111/jade.12100
Hooper-Greenhill, E. (2006). The power of museum pedagogy. In H. H. Genoways (Ed.), Museum philosophy for the twenty-first century (pp. 235-245). Lanham and New York: Altamira Press.
ICOM. (2022, August 24). Museum definition. https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/
Insulander, E., & Thorsén, D. (2023). Teaching through objects and collections: The case of Strängnäs Secondary Grammar School and school museum 1830-1960. Multimodality & Society, 3(4), 336-365. https://doi.org/10.1177/26349795231185957
James, H. G. (1973). School and community involvement: In a high school Biology Museum. The Science Teacher, 40(2), 42–44. https://www.jstor.org/stable/24122884
Καλεσοπούλου, Δ. (2014). Μουσειακοί χώροι για παιδιά: Οργάνωση και χρήση του εκθεσιακού περιβάλλοντος. [Διδακτορική Διατριβή]. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. https://doi.org/10.12681/EADD/38267
Kanari, C., Souliotou, A.Z., & Papaioannou, Th. (2022). “I felt like all these objects were in my own house…”. Learning through senses in the museum. European Journal of Educational Studies, 9(10), 14-45. http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v9i10.4483.
Kerrigan, S. (2001). Creating a community school museum: Theory into practice. History Education Research Journal, 2(1), 1–14. https://doi.org/10.18546/HERJ.02.1.04
King, B. (2007). New relationship with the formal education sector. In B. Lord (Ed.), The manual of museum learning (pp. 77–105). Rowman & Littlefield.
King, K. S. (1998). Museum schools: Institutional partnership and museum learning. In the Annual Meeting of the American Educational Research Association (AERA). Ανάκτηση από https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED419891.pdf
Klein, C. (1998). Putting theory into practice. Journal of Museum Education, 23(2), 8–10. https://doi.org/10.1080/10598650.1998.11510373
Λενακάκης, Α., & Κανάρη, Χ. (2023). Προωθώντας τον διάλογο πολιτισμού, τέχνης και συμπερίληψης σε εκπαιδευτικό πλαίσιο: Μια εισαγωγή. Στο Α. Λενακάκης & Χ. Κανάρη (Επιμ.), Πολιτισμός, τέχνες και συμπερίληψη: Θεωρητικές προσεγγίσεις και εφαρμογές (σσ. 9-42). Σοφία.
Lord, B. (2007). What is museum-based learning? In B. Lord (Ed.), The manual of museum learning (pp. 13–20). Rowman & Littlefield.
Lourenço, M. C. (2008). Where past, present and future knowledge meet: An overview of university museums and collections in Europe. Ανάκτηση από https://www.anms.it/upload/rivistefiles/105.PDF
Μπούνια, Α., & Νικονάνου, Ν. (2008). Μουσειακά αντικείμενα και ερμηνεία: Δημιουργώντας την εμπειρία, επιδιώκοντας την επικοινωνία. Στο Ν. Νικονάκου & Κ. Κασβίκης (Επιμ.), Εκπαιδευτικά ταξίδια στο χρόνο: Εμπειρίες και ερμηνείες του παρελθόντος (σσ. 68–95). Πατάκη.
Measures, K. (2016). My primary school is at the museum. Action Research Project. Heritage Insider. Ανάκτηση από https://www.kcl.ac.uk/cultural/resources/reports/mpstm-final-report.pdf
Νάκου, Ει. (2001). Μουσεία: εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμός. Από τη σκοπιά της θεωρίας του υλικού πολιτισμού, της μουσειολογίας και της μουσειοπαιδαγωγικής. Νήσος.
Νικονάνου, Ν. (2002). Αρχαιολογικά μουσεία και σχολείο. Εκπαιδευτικά προγράμματα μουσειακής αγωγής για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα [Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή]. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Νικονάνου, Ν. (2011). Μουσειοπαιδαγωγική: Από τη θεωρία στην πράξη. Πατάκη.
Νικονάνου, Ν. (2015α). Μουσεία και τυπική εκπαίδευση. Στο Ν. Νικονάνου (Επιμ.), Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα (σσ. 89–112). Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. https://hdl.handle.net/11419/712
Νικονάνου, Ν. (2015β). Εκπαιδευτικά εργαλεία: Έντυπα και υλικά. Στο Ν. Νικονάνου (Επιμ.), Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα (σσ. 203-224). Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. https://hdl.handle.net/11419/712
Newman, L., & Driver, F. (2020). Kew gardens and the emergence of the school museum in Britain, 1880–1930. The Historical Journal, 63(5), 1204–1230. https://doi.org/10.1017/S0018246X19000487
Nuzzaci, A. (2020). The right of children to use cultural heritage as a cultural right. Open Journal of Social Sciences, 8(4), 574-599. https://doi.org/10.4236/jss.2020.84042
Οικονόμου, Μ. (2003). Μουσείο: Αποθήκη ή ζωντανός οργανισμός; Μουσειολογικοί προβληματισμοί και ζητήματα. Κριτική.
Παπαϊωάννου, Δ. (2010). Η βασική εκπαίδευση στην περιοχή Ξηρόμερου (Κατούνα) από τα τέλη του 19ου ως τα μέσα του 20ού αιώνα [Διδακτορική Διατριβή]. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. https://doi.org/10.12681/eadd/46182
Paris, S. G., & Hapgood, S. E. (2002). Children learning with objects in informal learning environments. In S. G. Paris (Ed.), Perspectives on object-centered learning in museums (pp. 37–54). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Parisi‐Moreno, V., Llonch‐Molina, N., & Selfa, M. (2021). Information literacy instruction in early childhood education: The school museum. Literacy, 55(2), 83–90. https://doi.org/10.1111/lit.12238
Pausini, A. I. (2019). Escola nova and Leontina Busch: School museums and historical-pedagogical museums in the state of São Paulo between the 1930s and 1970s. Cadernos de Sociomuseologia, 58(14), 129–157. https://doi.org/10.36572/CSM.2019.VOL.58.06
Pearce, S. M. (2002). Μουσεία, αντικείμενα και συλλογές: Μια πολιτισμική μελέτη. Βάνιας.
Petry, M. G., & Silva, V. L. G. da. (2013). School museum: Meanings, proposals and projects for elementary school (in the 19th and 20th centuries) [Museu escolar: sentidos, propostas e projetos para a escola primária (séculos 19 e 20)]. História Da Educação, 17(41), 79–101. https://doi.org/10.1590/S2236-34592013000300006
Plaza, C. (2022). Museums in universities: Predicaments and potentialities. Museum International, 74(1–2), 74–85. https://doi.org/10.1080/13500775.2022.2157563
Randle, D., & Anderson, R. (1999). An analysis of student perceptions of learning activities in a museum-based school. In PUB TYPE Reports Research, 143. Ανάκτηση από https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED445895.pdf
Σουλιώτου, Α., & Κανάρη, Χ. (2022). Ψηφιακές ξεναγήσεις μουσείων Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης: Ενισχύοντας τη διαδραστικότητα και τη συμμετοχή φοιτητών-τριών στην τηλεκπαίδευση. Στο Κ. Σκριάπας (Επιμ.) Πρακτικά 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς – EUROMED 2021. Πολιτισμός, παιδεία, έρευνα, καινοτομία, ψηφιακές τεχνολογίες, τουρισμός (σσ. 1025 – 1038). Δίκτυο «ΠΕΡΡΑΙΒΙΑ».
Συμβούλιο Ευρωπαϊκής Ένωσης. (2018, June 4). Βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης. Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανάκτηση από https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=OJ:C:2018:189:TOC
Συμβούλιο Ευρωπαϊκής Ένωσης. (2019, June 5). Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τις νέες δημιουργικές γενιές. Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανάκτηση από https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=OJ:C:2019:189:FULL
Stetson, R., & Stroud, N. D. (2014). Pre-service teacher training at the museum school. Journal of Museum Education, 39(1), 67–77. https://doi.org/10.1080/10598650.2014.11510796
Takahisa, S. (1998). A laboratory for museum learning. Journal of Museum Education, 23(2), 5–8. https://doi.org/10.1080/10598650.1998.11510372
Tranfield, D., Denyer, D., & Smart, P. (2003). Towards a methodology for developing evidence-informed management knowledge by means of systematic review. British Journal of Management, 14(3), 207–222. https://doi.org/10.1111/1467-8551.00375
Vidal, D. G. (2017). Transnational education in the late nineteenth century: Brazil, France and Portugal connected by a school museum. History of Education, 46(2), 228–241. https://doi.org/10.1080/0046760X.2016.1273402
Φιλιππουπολίτη, Α. (2015α). Εκπαιδευτικές θεωρίες και μουσειακή μάθηση. Στο Ν. Νικονάνου (Επιμ.), Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα (σσ.27-49). Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. https://hdl.handle.net/11419/712
Watermeyer, R. (2015). Science engagement at the museum school: Teacher perspectives on the contribution of museum pedagogy to science teaching. British Educational Research Journal, 41(5), 886–905. https://doi.org/10.1002/berj.3173
Γυμνάσιο Χίου. (1ο) (χ.χ.). Μουσείο Ιστορίας & Φυσικής. https://1gym-chiou.chi.sch.gr/?page_id=59 [Ημερομηνία πρόσβασης 08.07.2024].
Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. (72ο) (χ.χ.). Λαογραφική Συλλογή. http://72dim-thess.thess.sch.gr/laografiki.html [Ημερομηνία πρόσβασης 08.07.2024].
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)