Διερεύνηση αναγκών των νηπιαγωγών: μία προσπάθεια τεκμηρίωσης του πλαισίου της προσχολικής εκπαίδευσης

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 29, 2017
DOI: https://doi.org/10.12681/hjre.14764
Λέξεις-κλειδιά:
προσχολική εκπαίδευση ανάγκες εκπαιδευτικών επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτική πολιτική
Ελένη Ιωάννης Τσαλαγιώργου
Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ)
Σοφία Αυγητίδου
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Τμήμα Νηπιαγωγών
https://orcid.org/0000-0001-7157-4720
Περίληψη
Οι σύγχρονες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα (οικονομική κρίση, ανεργία, αύξηση των μονογονεϊκών οικογενειών) έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο είναι αντιμέτωπο με την έλλειψη των απαραίτητων οικονομικών πόρων, την υποβάθμιση των υλικοτεχνικών υποδομών, την απουσία προγραμμάτων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και την περιορισμένη ανανέωση του εκπαιδευτικού προσωπικού. Λαμβάνοντας υπόψη τη σύγχρονη πραγματικότητα, η παρούσα έρευνα αποσκοπεί σε μια συστηματική καταγραφή των αναγκών που αντιμετωπίζουν οι νηπιαγωγοί οι οποίες υπηρετούν στα νηπιαγωγεία όλης της επικράτειας στην τρέχουσα συγκυρία. 600 νηπιαγωγοί από όλη την Ελλάδα συμπλήρωσαν ηλεκτρονικά ένα ερωτηματολόγιο με 50 ερωτήσεις σχετικές με βασικές δομές και λειτουργίες του σύγχρονου ελληνικού νηπιαγωγείου, όπως η καταλληλότητα του χώρου και η υλικοτεχνική υποδομή των νηπιαγωγείων, η λειτουργία του ολοήμερου νηπιαγωγείου, ο μετασχηματισμός του προγράμματος σπουδών, η συνεργασία με τους γονείς καθώς και για τις επιμορφωτικές ανάγκες τους. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της έρευνας πραγματοποιήθηκε ύστερα από συνεργασία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) με το Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ). Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν σημαντικές ελλείψεις στο επίπεδο της υλικοτεχνικής υποδομής και στο χώρο μέσα και έξω από το νηπιαγωγείο.  Όμως, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι νηπιαγωγοί μπορούν να υπερβούν τις δυσκολίες και να οργανώσουν ένα πλούσιο μαθησιακό περιβάλλον για τα παιδιά με διαφορετικές περιοχές παιχνιδιού και μάθησης. Επίσης, παρόλο που η πλειοψηφία των νηπιαγωγών αναγνωρίζει τη σημασία του ελεύθερου παιχνιδιού, οι μισές δηλώνουν ότι οι οργανωμένες δραστηριότητες κυριαρχούν στο ημερήσιο πρόγραμμα, υπογραμμίζοντας την έλλειψη ευελιξίας στο πρόγραμμα του νηπιαγωγείου. Σχετικά με τη συνεργασία νηπιαγωγείου-οικογένειας, οι νηπιαγωγοί δηλώνουν ότι καταφέρνουν να επικοινωνούν με τους γονείς συστηματικά και αποτελεσματικά. Όμως, φαίνεται να προτιμούν τη συμμετοχή των γονέων ως εθελοντών και ακροατών παρά ως συνδιαμορφωτών του εκπαιδευτικού  προγραμματισμού του νηπιαγωγείου. Η πλειοψηφία των νηπιαγωγών δίνει έμφαση στη συνεχιζόμενη επαγγελματική μάθηση που συνδέεται τόσο με τη διδακτική συγκεκριμένων γνωστικών αντικειμένων όσο και με ευρύτερα θέματα γενικής παιδαγωγικής γνώσης. Η έρευνα αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην προσπάθεια συσχέτισης της εκπαιδευτικής πολιτικής με ερευνητικά αποτελέσματα, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν στην ανάληψη πρωτοβουλιών που αφορούν στην καλύτερη λειτουργία των νηπιαγωγείων στη χώρα μας και στη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου που παρέχεται στην προσχολική εκπαίδευση.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Τα πνευματικά δικαιώματα των άρθρων του περιοδικού ανήκουν στους συγγραφείς. Τα άρθρα διατίθενται με άδειες Creative Commons CC-BC-SA 4.0

 
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Ελένη Ιωάννης Τσαλαγιώργου, Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ)

Σύμβουλος Β' ΙΕΠ,

Προϊσταμένη Γραφείου Έρευνας, Σχεδιασμού και Εφαρμογών Α' (Α'/θμια Εκπαίδευση)

Σοφία Αυγητίδου, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Τμήμα Νηπιαγωγών

Καθηγήτρια,

Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Αναφορές
Αυγητίδου, Σ. (1997). Οι Κοινωνικές Σχέσεις και η Παιδική Φιλία στην Προσχολική Ηλικία: θεωρία, έρευνα και διδακτική μεθοδολογία δραστηριοτήτων στο νηπιαγωγείο. Θεσσαλονίκη: Αδελφοί Κυριακίδη.
Αυγητίδου, Σ. (2001α) (επιμ. - εισαγωγή). Το Παιχνίδι. Σύγχρονες Ερευνητικές και Διδακτικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Τυπωθήτω- Γιώργος Δαρδανός.
Αυγητίδου, Σ. (2001β). Το παιδικό παιχνίδι: διερεύνηση της συνεργατικής δόμησης του κόσμου των παιδιών στην προσχολική εκπαίδευση. Στο Σ. Αυγητίδου (επιμ. - εισαγωγή), Το Παιχνίδι: Σύγχρονες Ερευνητικές και Διδακτικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Τυπωθήτω- Γιώργος Δαρδανός.
Αυγητίδου, Σ. (2014). Οι Εκπαιδευτικοί ως Ερευνητές και Στοχαζόμενοι Επαγγελματίες. Υποστηρίζοντας την Επαγγελματική Μάθηση για μία Συνεργατική και Συμμετοχική εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg.
Αυγητίδου, Σ., Καραγιώργου, Ι., Αλεξίου, Β. &Καλανταρίδου, Δ. (2014). Η παιδαγωγική του παιχνιδιού: πεποιθήσεις και πρακτικές στο πλαίσιο μιας συνεργατικής έρευνας – δράσης. Στο Κ. Δ. Μαλαφάντης, Β. Παπαδοπούλου,Σ. Αυγητίδου, Γ. Ιορδανίδης, Ι. Μπέτσας (επιμ.), Ελληνική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Έρευνα. Πρακτικά 9ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος, τ.2, σ.σ. 1227-1238.
Adams. S., Alexander, E., Drummond, M.J., & Moyles, J. (2004). Inside the Foundation Stage Recreating the Reception Year. London: Association of Teachers and Lectures.
Avgitidou, S. & Botsoglou, K. (2013). Play, Care and Education. Early Childhood Curriculum in Greece. Trends and Policies at the Outset of a New Century. Researching Early Childhood, 5, 7-19.
Avgitidou, S. Likomitrou, S., Kominia, E., Alexiou, V., Androusou, A., Kakana, D., Tsafos, V., Kousaxidis, K. (2017). Principals’ views of the effects of socio-economic crisis on primary education. Menon. Journal of Educational Research, 4, ISSN: 1792-8494, online http://www.edu.uowm.gr/site/system/files/menon_issue_4th_042017_f.pdf
Blok, H., Fukkink, R.G., Gebhardt, E.C., & Laseman, P.M. (2005). The relevance of delivery mode and other programme characteristics for the effectiveness of early childhood intervention. International Journal of Behavioral Development, 29(1), 35-47.
Γερμανός, Δ. (1993). Χώρος και Διαδικασία Αγωγής. Αθήνα: Gutenberg.
Γερμανός, Δ. (2002). Οι τοίχοι της γνώσης. Αθήνα: Gutenberg.
Γερμανός, Δ. (2003). Παιδαγωγικός ανασχεδιασμός του σχολικού χώρου για την προώθηση της συνεργατικής μάθησης. Στο Μέσσιου, Δ. (επιμ.), Συνεργατικό σχολείο: Από τη θεωρία στην πράξη (σσ. 79-88). Λευκωσία: Κυπριακός Σύνδεσμος Συνεργατικής Μάθησης.
Γκιζελή, Β., Αγγελάκης, Γ, Ιατρού, Κ., Μακρίδης, Γ. & Τσάλμα, Μ. (2007). Υλικοτεχνική Υποδομή. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, 13, 99-112.
Carr, M. (2007). Assessment in early childhood settings. London: Sage.
Cohen, L. & Manion, L. (1994). Research Methods in Education (4th Ed.). London: Routledge.
Cohran W. G. (1977). Sampling Techniques. New York: Wiley.
Creemers, B.P.M. & Kyriakides, L. (2010). Using the Dynamic Model to develop an evidence-based and theory-driven approach to school improvement. Irish Educational Studies, 29(1), 5-23.
Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika,16 (3), 297-334.
Δαφέρμου, Χ., Κουλούρη, Π. & Μπασαγιάννη, Ε. (2006). Οδηγός Νηπιαγωγού. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Dearing, E., McCartney, K. & Taylor, B. A. (2009). Does higher quality early child care promote low-income children’s math and reading achievement in middle childhood? Child Development, 80(5), 1329-1349.
Desforges, C. & Abouchaar, A. (2003). The impact of parental involvement, parental support and family education on pupil achievement and adjustment: a literature review. Research Report No. 433, London: Department of Education and Skills.
Dodge, D.T. & Colker, L.J. (1998). The Creative Curriculum for Early Childhood. Washington DC: Teaching Strategies Inc.
Epstein, J. L. (2001). School, family and community partnerships: Preparing Educators for improving schools. Boulder, CO: Westview Press.
Epstein, J. L., Sanders, M. G., Simon, B. S., Salinas, K. C., Jansorn, N. R., & Van Voorhis, F. L., (2002). School, family, and community partnerships: Your handbook for action (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Corwin.
European Commission (2007). Towards more knowledge-based policy practice in education and training. Commission staff working document. Brussels: European Commission.
Fleet, A. & Robertson, J. (1998). Unpacking Educational Environments: Visions from Reggio Emilia, Australia, Sweden, Denmark and the United States. Institute of Early Childhood.Macquarie University. North Ryde: Australia.
Fullan, M. (1993). Why Teachers Must Become Change Agents. Educational Leadership, 50(6), 12-17.
Fullan, M. (1999). Change Forces: The Sequel. London: Falmer Press.
Fullan, M. (2007). The new Meaning of Educational Change (4th ed.). New York: Teachers Collage Press.
Gardner, D. (1993). Frames of mind (2ed). Great Britain: Fontana Press.
Goddard, Y. L., Goddard, R. D., Tschannen-Moran, M. (2007). A theoretical and empirical investigation of teacher collaboration for school improvement and student achievement in public elementary schools. Teachers College Record, 109(4), 877-896.
Grammatikopoulos,V., Gregoriadis, A., Liukkonen, J., Zachopolou, E., Gammelas, A., Leal, T., Pessanha, M. & Barros, S. (2014). Evaluation of early childhood education quality across Europe. In Stracke, C.M., Ehlers, U.D., Creelman, A. & Shamarina-Heidenreich, T. (Eds.) Changing the Trajectory: “Quality for Opening up Education”. Official Proceeding of the International EIF/LINQ Conference 2014, held in Crete, Greece, on 7th -9th of May 2014.
Gregoriadis, A., Tsigilis, V., Grammatikopoulos, V. & Kouli, O. (2016). Comparing quality of childcare and kindergarten centres: the need for a strong and equal partnership in the Greek early childhood education system. Early Child Development and Care, 186(7), 1142-1151.
Harms, T., Glifford, M. and Cryer, D. (1998). Early Childhood Environmental Scale, Revised Edition (ECERS-R). Vermont: Teachers College Press.
Harris, A. & Goodall, J. (2006). Parental involvement in education: an overview of the literature. Coventry: University of Warwick.
Honig, A.S. (2002). Research on quality in infant-toddler programs. Research Quarterly, 17(1), 52-86.
Hopkins, D., Ainscow, M. & West, M. (1994). School Improvement in an Era of Change. London: Cassell.
Hopkins, D. & Levin, B. (2000). Government Policy and School Development. School Leadership and Management, 20(1), 15-30.
Hunt, G. (1986). Needs assessment in adult education: tactical and strategic considerations. Instructional Science, 15, 287-296.
Javeau, C. (2000). Η έρευνα με ερωτηματολόγιο. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Κιτσαράς, Γ. (1997). Προσχολική Παιδαγωγική. Αθήνα: έκδοση συγγραφέα.
Kakana, D., Roussi – Vergou, C.J., Mavidou, A., Garagouni – Areou, F., Manoli, P., Theodosiou, S., Chatzopoulou, K., Androusou, A.,
Tsafos, V. & Avgitidou, S. (2017). Mapping the impact of economic crisis on Greek education: Teachers' views and perspectives. International Journal of Humanities and Social Sciences, 7(3), online http://www.ijhssnet.com/journals/Vol_7_No_3_March_2017/16.pdf
Katz, L. &McClellan, D. (1997). Fostering social competence. The teacher’s role. Washington, DC: National Association for the Education of Young Children.
Katz, S., Earl, L, and Ben Jaafar, S., (2009). Building and Connecting Learning Communities: the power of networks for school improvement. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
Ματσαγγούρας, Η. (2001). Η Σχολική Τάξη. Αθήνα: Γρηγόρης.
Ματσαγγούρας, Η. (2008). Σχέσεις Σχολείου και Οικογένειας: Εναλλακτικές Θεωρήσεις του Περιεχομένου και του Πλαισίου των Σχέσεων. Στο Μπρούζος, Π., Μισαηλίδης, Π., Εμβαλωτής, Α. &
Ευκλείδη, Α. (Επιμ.), Σχολείο και Οικογένεια, τομ. 6, (σσ. 35-68). Επιστημονική Επετηρίδα της Ψυχολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Ματσαγγούρας, Η. & Μακρή-Μπότσαρη, Ε. (2003). Επαγγελματική Ικανοποίηση και Αυτοεκτίμηση Εκπαιδευτικών. Κίνητρο, 5, 157-172.
Μπατσούτα, Μ. & Παπαγιαννίδου, Χ. (2006). Διερεύνηση των Επιμορφωτικών Αναγκών των Νηπιαγωγών. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, 11, 143-158.
Miller, E. & Almon, J. (2009). Crisis in the Kindergarten: Why children need to play in school. College park: Alliance for Childhood.
Nicolopoulou, A. (2010). The Alarming Disappearance of Play from Early Childhood Education. Human Development, 53, 1-4.
OECD (2005). Teachers matter: Attracting, Developing and Retaining Effective Teachers. Paris: OECD.
OECD (2012). Starting Strong III – A Quality Toolbox for Early Childhood Education and Care. OECD Publishing.
OECD (2015). Starting Strong IV – Monitoring Quality in Early Childhood Education and Care. OECD Publishing.
OECD/CERI (2007). Evidence in education: linking research and policy. Paris: OECD.
Οικονομίδης, Β. & Λιναρδάκης, Μ. (2012). Η ποιότητα της αίθουσας διδασκαλίας στο νηπιαγωγείο: γωνιές δραστηριοτήτων και εξοπλισμός. Στο Τριλιανός, Α., Κουτρουμάνος, Γ. & Αλεξόπουλος, Ν. (επιμ.). Η Ποιότητα της Εκπαίδευσης: Τάσεις και Προοπτικές. Πρακτικά Πανελληνίου Συνεδρίου, τ. Α’, σ.σ. 770-781. Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2010). Η συμβολή της Διερεύνησης Επιμορφωτικών Αναγκών στην Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών: συγκριτική ερμηνεία αποτελεσμάτων. Αθήνα: Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών.
Πανταζής, Σ. (1999). Από το σπίτι στο νηπιαγωγείο και από το νηπιαγωγείο στο σχολείο. Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, 7, 10-14.
Pinar, W. F., Reynolds, W. M., Slattery, P., &Taubman, P. M. (1995). Understanding Curriculum. An Introduction to the Study of Historical and Contemporary Curriculum Discourses. Counterpoints: Studies in the Postmodern Theory of Education, Vol 17.
Prochner, L. Cleghron, A. & Green, N. (2008). Space considerations: materials in the learning environment in three majority world preschool settings. Interantional Journal of Early Years Education, 16(3), 189-201.
Σακελλαρίου, Μ. (2008). Συνεργασία Οικογένειας και Νηπιαγωγείου. Θεωρία, Έρευνα, Διδακτικές προτάσεις. Ιωάννινα-Θεσσαλονίκη: έκδοση της συγγραφέα.
Σταμάτης, Π. (2006). Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής για το νηπιακό χώρο. Στο Χατζηδήμου, Δ., Μπίκος. Κ., Στραβάκου, Π., Χατζηδήμου, Κ. (επιμ.), Ελληνική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Έρευνα. Πρακτικά Ε΄ Πανελληνίου Συνεδρίου της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος, τ. Α’, 71-77.
Sanoff, H. (1995). Creating Environments for Young Children. North Carolina.
Schickedanz, J. A. (1999). Much more than the ABC. Washington DC: National Association for the Education of Young Children.
Sheridan, S. (2007). Dimensions of pedagogical quality in preschool. International Journal of Early Years Education, 15(2), 197-217.
Sheridan, S. & Schuster, K.M. (2001). Evaluations of Pedagogical Quality in Early Childhood Education: A cross-national perspective. Journal of Research in Childhood Education, 16(1), 109-124.
Siraj-Blatchford, I., Sylva, K., Muttock, S., Gilden, R. & Bell, D. (2002). Researching Effective Pedagogy in the Early Years (DfES Reseach Report 356). London: DfES.
Siraj-Blatchford, I., Sammons, P., Taggart, B., Sylva, K. & Melhuish, E. (2006). Educational Research and Evidence-based Policy: The Mixed-method Approach of the EPPE Project. Evaluation & Research in Education, 19(2), 63-82.
Slavin, R.E. (2002). Evidence-based education policies: transforming educational practice and research. Educational Researcher, 7, 15-21.
Sylva, K., Melhuish, E., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I. & Taggart, B. (2004). Effective Provision of Pre-school Education: Final Report. London: Institute of Education.
Τσαπακίδου, Α. (1997). Κινητικές δεξιότητες: Προγράμματα Ανάπτυξης Κινητικών Δεξιοτήτων σε Παιδιά Προσχολικής Ηλικίας. Θεσσαλονίκη: UniversityStudioPress.
Τσάφος, Β. (2014). Αναλυτικό Πρόγραμμα. Θεωρητικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικοί προσανατολισμοί. Αναζητώντας νέες σταθερές σε έναν αβέβαιο κόσμο. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Τσίγκρα, Μ. (2001). Αυθόρμητο Παιχνίδι στις «Γωνιές» του Νηπιαγωγείου. Στο Αυγητίδου, Σ. (επιμ.-εισαγωγή), Το Παιχνίδι: Σύγχρονες Ερευνητικές και Διδακτικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Χρυσαφίδης, (2004). Επιστημολογικές Αρχές της Προσχολικής Αγωγής. Το νηπιαγωγείο στο χώρο της ιδεολογίας και της επιστήμης. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)